Tin tức

Những điều kiêng kỵ khi dùng thuốc Đông y

17/02/2017

Người xưa cho rằng: Thuốc có công hiệu hay không một phần quan trọng là do cách sắc thuốc. Sắc thuốc là một quá trình thủy phân, chiết xuất các hoạt chất có trong thuốc dưới tác động của nhiệt độ, nước. Để nâng cao hiệu quả và tác dụng của thuốc Đông y, cần sắc thuốc đúng cách trên cơ sở khoa học, vừa phải nắm vững nguyên tắc cũng như vận dụng linh hoạt cụ thể vào từng bệnh, người bệnh.

Ấm sắc thuốc: Nên dùng ấm bằng đất nung hoặc sứ, không nên dùng ấm bằng kim loại, kể cả ấm nhôm, để sắc thuốc vì trong các vị thuốc có nhiều hoạt chất hữu cơ dễ bị kim loại phân hủy, đặc biệt là tanin sẽ làm biến đổi các hoạt chất của thuốc, đôi khi còn có thể gây độc ảnh hưởng đến sức khỏe.

Nước sắc thuốc: Dùng nước sạch để sắc thuốc. Khi sắc, nên đổ nước ngập thuốc chừng 2 đốt ngón tay cho lần đầu. Những lần sắc sau thì nên giảm lượng nước hơn lần trước một chút.

Cách sắc thuốc: Trước khi sắc thuốc, nên ngâm thuốc vào nước ấm hoặc nước sạch 15 - 30 phút để tạo điều kiện cho các hoạt chất tách ra dễ dàng và rút ngắn thời gian sắc thuốc. Nếu là thuốc bổ, nên sắc 3 lần, để lửa nhỏ sắc lâu. Mỗi lần sắc từ 60 - 90 phút.

Nếu là các loại thuốc có tính phát tán, công hạ dùng chữa bệnh ngoại cảm, phong tà, nên sắc 2 lần, dùng lửa lớn và sắc nhanh trong khoảng 10 - 20 phút. Cần lưu ý có một số vị thuốc có cách sắc khác nhau: các thuốc là khoáng vật cần sắc trước, các thuốc có nhiều tinh dầu như gừng, bạc hà, tía tô… nên cho vào khi thuốc đã sắc gần xong. Một số thuốc quý như nhân sâm, linh chi… cần sắc riêng rồi phối hợp vào nước thuốc đã sắc. Các loại cao thuốc, mật ong sau khi chắt nước thuốc hòa với các vị trên uống khi còn nóng. Mỗi bài thuốc, vị thuốc có cách sắc khác nhau. Do vậy, cần thực hiện cách sắc thuốc theo đúng chỉ dẫn của thầy thuốc, lương y.

Uống lúc nào là hiệu quả?

Bệnh ở thượng tiêu (các bệnh tim, phổi...) nên uống thuốc sau khi ăn. Bệnh ở trung hạ tiêu (gan, mật, dạ dày, bàng quang...), thuốc bổ nên uống trước khi ăn. Bệnh ở kinh mạch, tứ chi uống thuốc vào lúc sáng sớm, chưa ăn. Bệnh ở xương tủy cần uống thuốc lúc ăn no vào buổi tối. Thuốc an thần nên uống trước khi đi ngủ. Thuốc chữa bệnh nên uống vào lúc đói.

Mỗi thang thuốc nên chia uống làm 3 - 4 lần trong ngày, nếu thuốc chữa bệnh cấp tính thì uống hết trong một lần. Thuốc thang nên trộn đều các lần sắc với nhau và chia đều uống trong 1 ngày, uống khi thuốc còn ấm. Nếu là thuốc giải cảm, khi uống xong cần phải tránh gió và đắp chăn cho ra mồ hôi. Nếu là thuốc hàn (lạnh) để chữa bệnh nhiệt nên uống lúc còn nóng. Người già khi uống thuốc nên dùng lượng nhỏ, chia nhiều lần để thăm dò.

Những kiêng kỵ khi uống thuốc

Kiêng kỵ nhằm hạn chế những tác dụng không mong muốn của thức ăn, đồ uống đến tác dụng của thuốc và nâng cao hiệu quả dùng thuốc. Một số loại thực phẩm như đậu xanh, giá, rau cải xanh giảm mất tác dụng của thuốc, vì vậy, khi uống thuốc Đông y nên kiêng. Một số vị thuốc tương kỵ với một số thức ăn như: thuốc có hà thủ ô đỏ kiêng ăn cá không vẩy như lươn, chạch, cá trê. Thịt chó không nên ăn khi uống thuốc có cát cánh, cam thảo, hoàng liên, ô mai; kiêng ba ba khi uống thuốc có bạc hà, kiêng dấm khi uống thuốc có phục linh; kiêng thịt heo khi thuốc có ké đầu ngựa.

Những người tỳ vị hư hàn hoặc uống thuốc ôn thông kinh lạc, khử hàn trừ thấp, kiện tỳ noãn vị không nên ăn các thức ăn sống, lạnh. Những người mắc bệnh âm hư, hỏa động: đại nhiệt, háo khát uống nước hoàn dương để dưỡng âm tăng dịch hoặc thuốc thanh nhiệt lương huyết không được ăn các thức ăn cay nóng. Khi uống thuốc, không nên ăn thực phẩm có nhiều dầu mỡ thường trợ thấp sinh đàm làm giảm quá trình hấp thu của thuốc.

Nguồn: baobariavungtau

Số lượt đọc: 2646