Khó khăn về tài chính, nhân lực, thủ tục phức tạp… là những yếu tố làm hạn chế việc phát triển doanh nghiệp. Vì vậy, rất cần có chính sách hỗ trợ hoạt động ươm tạo doanh nghiệp (DN) khởi nghiệp khoa học và công nghệ (KH&CN).

Để thực hiện yêu cầu đó, Bộ KH&CN đã có nhiều hoạt động, dành đáng kể nguồn lực để nghiên cứu hướng tới đổi mới sáng tạo lĩnh vực này. Dự án “Hỗ trợ xây dựng chính sách đổi mới và phát triển các cơ sở ươm tạo doanh nghiệp – BIPP” thuộc Bộ KH&CN và được Cơ quan Phát triển Bỉ hỗ trợ đã được hình thành. Dự án BIPP sẽ được triển khai từ năm 2015 đến năm 2019. Về vấn đề này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Trần Đắc Hiến – Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ KH&CN), Giám đốc Ban Quản lý Dự án BIPP.

Thưa ông, dự án BIPP sẽ giúp phát triển đổi mới sáng tạo thông qua việc ươm tạo công nghệ, doanh nghiệp KH&CN như thế nào?

Hiện nay hoạt động ươm tạo công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp KH&CN tại Việt Nam vẫn còn hết sức mới mẻ và cũng chưa có nhiều thành tựu nổi bật. Tuy nhiên, theo xu hướng của thế giới cũng như định hướng phát triển chung của KH&CN, trong thời gian tới, việc đẩy mạnh hoạt động ươm tạo để hình thành, phát triển các DN KH&CN, DN khởi nghiệp vừa là nhiệm vụ, vừa là mục tiêu hết sức quan trọng mà Bộ KH&CN cũng như ngành KH&CN cần nỗ lực để đạt được. Khi mà chúng ta có được hệ thống các DN khởi nghiệp, các DN KH&CN ngày càng nhiều và đa dạng thì sẽ góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển nền kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay.

Dự án BIPP sẽ kéo dài 5 năm từ (2015-2019), gồm 3 hợp phần chính, hợp phần 1 xây dựng và hoàn thiện chính sách phát triển hoạt động ươm tạo doanh nghiệp KH&CN; hợp phần 2 hỗ trợ thí điểm 2 mô hình ươm tạo doanh nghiệp KH&CN tại Viện Ứng dụng công nghệ (Bộ KH&CN) và trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh; hợp phần 3 thí điểm quỹ InnoFund - thí điểm để hỗ trợ quá trình tiền ươm tạo và ươm tạo doanh nghiệp KH&CN.

Ông có thể nói rõ hơn về ý nghĩa của sự ra đời của Quỹ Innofund?

Innofund là một trong những nội dung quan trọng của Dự án BIPP. Mục tiêu của Quỹ là tài trợ không hoàn lại đối với các tổ chức, các nhân có dự án ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp, ươm tạo công nghệ, ươm tạo DN KH&CN tốt và khả thi. Đối với các dự án tiềm năng và khả thi  sẽ được xem xét để lựa chọn và có sự hỗ trợ về tài chính từ Quỹ này.

Quỹ Innofund sẽ hoạt động với hai cửa sổ chính, cửa sổ một hướng tới mục tiêu tăng cường chuyển giao kết quả nghiên cứu đổi mới sáng tạo của các nhà nghiên cứu, đầu tư vào sản phẩm có khả năng thương mại hóa cao để hình thành doanh nghiệp KH&CN. Đối tượng của cửa sổ một là các nhà nghiên cứu và các doanh nghiệp Việt Nam đang tiến hành hoạt động ươm tạo trong một vườn ươm của Việt Nam. Với đối tượng này, quỹ Innofund sẽ hỗ trợ tư vấn công nghệ nhằm xác định đề án ươm tạo công nghệ có khả năng thương mại hóa cao; hỗ trợ tư vấn mua sắm nguyên vật liệu, thuê, mua thiết bị liên quan đến phát triển mẫu sản phẩm KH&CN, tư vấn để phát triển và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, hỗ trợ kỹ thuật cho các nhà khởi nghiệp… Cửa sổ hai hướng tới mục tiêu tăng cường năng lực của các vườn ươm doanh nghiệp KH&CN Việt Nam để có thể cung cấp đầy đủ các loại hình dịch vụ cho khách hàng vào vườn ươm.

Hiện nay, cùng với 1 số chương trình, đề án KH&CN mà Bộ KH&CN đã và đang triển khai cũng như Dự án thúc đẩy đổi mới sáng tạo thông nghiên cứu KH&CN (dự án First), hay Chương trình đổi mới sáng tạo Việt Nam – Phần Lan 2 (IPP2), dự án BIPP cũng sẽ có nội dung xem xét để hỗ trợ các đề xuất của các tổ chức, cá nhân có dự án ươm tạo doanh nghiệp, ươm tạo công nghệ.

Chúng tôi hy vọng rằng, với sự hỗ trợ của Quỹ Innofund sẽ đóng góp tích cực và thiết thực cho sự phát triển của hệ thống doanh nghiệp KH&CN của Việt Nam, đồng thời, chúng tôi sẽ có những bài học kinh nghiệm rút ra từ sự hỗ trợ này, làm sao để chúng ta có nhiều hơn những quỹ tương tự như quỹ Innofund để tài trợ và hỗ trợ cho các tổ chức các nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp. Đồng thời chúng tôi sẽ nghiên cứu, đề xuất những giải pháp với cấp có thẩm quyền một số cơ chế để cho Quỹ Innofund có thể tiếp tục tồn tại và phát triển 1 cách bền vững hơn sau khi dự án BIPP đã kết thúc thời gian hoạt động vào hết năm 2019. 

Hiện nay có một số mô hình vườn ươm đã nhận được sự hỗ trợ từ phía dự án BIPP và hoạt động rất hiệu quả, ông có thể cho biết rõ hơn về điều này?

Việt Nam đã hình thành một số mô hình vườn ươm doanh nghiệp công nghệ như: Vườn ươm thuộc trường Đại học Bách khoa Hà Nội; vườn ươm doanh nghiệp công nghệ thông tin của Tập đoàn FPT; vườn ươm doanh nghiệp thuộc Khu công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh, Khu công nghệ cao Hòa Lạc... Tuy nhiên, hiện nay các vườn ươm vẫn còn gặp nhiều khó khăn như thiếu vốn đầu tư, năng lực cung cấp dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật, kỹ năng thương mại hóa kết quả nghiên cứu hạn chế... Một số vườn ươm chỉ hoạt động trong thời gian nhận được tài trợ của dự án, khi dự án kết thúc thì các vườn ươm này cũng ngừng hoạt động.

Dự án BIPP có nội dung thí điểm hỗ trợ Trung tâm ươm tạo doanh nghiệp KH&CN Nacentech của Viện ứng dụng công nghệ (Bộ KH&CN) và vườm ươm của trường ĐH Bách khoa TP HCM. Đây là 2 vườn ươm nhận được sự hỗ trợ kĩ thuật về tài chính của dự án và khi 2 vườm ươm này thành công, thì việc hoàn thiện cơ chế chính sách, hỗ trợ ươm tạo sẽ được nhân rộng hơn đối với các vườn ươm khác. Hiện Trung tâm ươm tạo doanh nghiệp KH&CN Nacentech đang đặt kỳ vọng đến năm 2019 sẽ cho ra lò tám đến mười doanh nghiệp KH&CN đủ sức cạnh tranh và đứng vững trên thị trường.

Xin ông cho biết đóng góp của dự án đối với sự phát triển kinh tế - xã hội?

Việc xây dựng khung pháp lý cho hoạt động ươm tạo và phát triển các DN KHCN cùng với việc kết nối giữa các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và thương mại hóa các kết quả nghiên cứu là 1 trong những giải pháp đột, phá có ý nghĩa hết sức quan trọng để góp phần phát triển kinh tế - xã hội trong điều kiện kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay. Dự án BIPP được hình thành do Bộ KH&CN là cơ quan chủ quản và sự hỗ trợ của Cơ quan phát triển Bỉ sẽ là 1 kênh hỗ trợ quan trọng thúc đẩy phát triển hoạt động ươm tạo công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam.

Xin cảm ơn ông!