Hỏi: Tôi đã trồng bí đỏ bằng phương pháp làm đất tối thiểu trên đất 2 lúa nhưng thời tiết vừa qua có mưa kéo dài liên tục khiến cây khó phát triển. Xin chuyên gia cho biết cần tác động kĩ thuật thế nào để cây bí sinh trưởng và phát triển thuận lợi?

Trả lời: Trước hết bạn cần khơi thông mương máng, nạo vét sao cho nước được tháo kiệt các dõng luống. Nếu bí đã trồng được sau một tuần cần xới phá váng bề mặt luống mé trồng cây để được thông thoáng. Sử dụng các chế phẩm phân bón qua lá siêu lân hoặc nấm cộng sinh tưới gốc để bộ rễ bí nhanh phát triển.

- Khi đất ruộng đã khô ráo thì tiến hành làm luống bổ sung. Nên chọn loại phân tổng hợp cao cấp như 16- 6-16, 12- 5-10, 12- 3-10, 16- 16-8... để bổ sung dinh dưỡng kịp thời giúp cây sinh trưởng và phát triển thuận lợi ngay giai đoạn đầu. Bón phân thúc lúc này cần bón xa gốc(khoảng 20 - 25cm) sau đó xới đất lấp phân và vun gốc. Không để bí bò xuống mặt ruộng đã phủ rơm rạ.

- Bấm ngọn khi cây có 5 - 6 lá thật. Tùy theo mật độ trồng và đặc điểm mỗi giống bí mà có thể để 2 - 3 nhánh/cây.

Kinh nghiệm thực tế cho thấy với loại phân 12-5-10 hoặc 12-3-10 bón thúc làm 3 đợt: Đợt 1 (bí được 5 - 6 lá lúc bấm ngọn) bón 15 - 25 kg/sào Bắc bộ. Đợt 2 khi cây ra hoa rộ và đợt 3 khi bí rộ quả bón mỗi lần 10 - 12kg sẽ cho năng suất bí cao, chất lượng tốt, quả lại đồng đều và cây ít bị sâu bệnh.

* Chú ý: Bón phân thúc không nên hòa nước tưới gốc sẽ rất dễ làm cây thối hỏng rễ. Tốt nhất nên bón theo phương pháp “chặn đầu” cây sẽ hút dinh dưỡng dễ dàng. Lần cuối cùng bón thúc có thể đưa nước vào các dõng luống rồi rắc phân vào dõng, khoắng cho tan để nước phân ngấm dần vào luống.

Nên bổ sung vào vùng rễ bí một số chế phẩm chứa nấm Trichodecma để hạn chế vi khuẩn và nấm gây hại, không nên tưới đạm đơn lẻ cho cây. Thường xuyên giữ ẩm cho cây, tuyệt đối không nên để luống đất quá khô hoặc quá ẩm bí sẽ có nguy cơ thối rễ, đứt rễ chết rũ hàng loạt.

- Có thể áp dụng biện pháp thụ phấn bổ sung để tăng khả năng đậu quả cho bí khi thời tiết không ưu tiên.

- Phòng trừ sâu bệnh: Lưu ý phòng trừ tốt các loài sâu bệnh hại chính như sâu ăn tạp, bọ trĩ, nhện đỏ, bọ phấn, bệnh sương mai, phấn trắng hoặc nứt thân chảy nhựa, thối đốt, héo xanh. Trong đó các loài sâu chích hút gây hại mạnh từ tháng 10 - 11 khi thời tiết hanh khô kéo dài. Cần điều tra và phun trừ kịp thời tránh để ngọn, lá non bị gây hại nặng. Các loài nấm bệnh phát sinh gây hại chủ yếu khi thời tiết có sương hay mưa ẩm thường xuyên, cần phòng bệnh tốt bằng nhiều biện pháp thích hợp.

Hỏi: Xin được hướng dẫn cách phòng trừ rệp sáp hại cây hồ tiêu?

Trả lời: Rệp sáp là một dịch hại khá phổ biến và nguy hiểm trên cây hồ tiêu, nhất là những vườn tiêu lâu năm già cỗi, không được chăm sóc chu đáo.

Rệp gây hại bằng cách cả con trưởng thành và rệp non tập trung chích hút nhựa trên đọt non, cuống lá, đặc biệt là trên các gié bông, gié trái, nếu nặng có thể làm cho cây khô héo lá, hoa quả non bị rụng.

Ngoài ra, rệp còn chích hút dinh dưỡng ở phần thân ngầm và rễ của cây tiêu, tạo ra các vết thương cơ giới làm cửa ngõ cho truyến trùng và nấm xâm nhập gây hại.

Để hạn chế tác hại của rệp sáp, có thể áp dụng kết hợp một số biện pháp chính sau đây:

- Trước khi làm đất phải thu gom sạch sẽ tàn dư của cây tiêu còn sót lại từ vụ trước đem tiêu hủy.

- Không lấy hom ở những vườn tiên đã bị rệp gây hại năng làm giống cho vụ sau.

- Không trồng quá dầy, thường xuyên tỉa bỏ những cành già, cành tược nằm khuất trong tán lá để vườn tiêu luôn thông thoáng.

- Nên tưới nước theo kiểu phun mưa để vườn tiêu mát mẻ.

- Kiểm tra vườn tiêu thường xuyên để phát hiện sớm và sử dụng thuốc diệt trừ rệp kịp thời.

Về thuốc, có thể sử dụng một trong những loại thuốc như Mapy 48 EC, Goldra 250WG, Virofos 20EC/50EC, Wellof 330EC, Diditox 40 EC, Tungrell 25 EC/50EC, Actara 25WG, Subatox 75EC, Pyrinex 20EC. Liều lượng và cách sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất có in trên nhãn thuốc.

Theo kinh nghiệm của nhà vườn hồ tiêu huyện Chư Sê (Gia Lai) nếu dùng 150g thuốc Goldra 250WG pha trong bồn 300 lít nước, pha xong tưới 5 lít nước đã pha cho một gốc tiêu (tưới xuống gốc và rộng ra xung quanh khỏang 20cm) sẽ có hiệu quả diệt trừ rệp sáp vùng rễ rất cao (nhớ là khi tưới thuốc đất phải ẩm, nếu đất khô phải tưới nước cho ẩm rồi mới tưới thuốc thì mới cho hiệu quả cao).