Nam Dương là địa phương có diện tích đất màu lớn. Nhờ thổ nhưỡng phù hợp với các loại cây dưa (dưa lê, dưa hồng) nên nhiều năm nay, người dân tập trung sản xuất, phát triển kinh tế từ loại cây này.

Theo người dân nơi đây, trồng dưa lê cho hiệu quả kinh tế cao, gấp 2 - 3 lần so với trồng lúa. Như mọi năm, vào thời điểm này, các ruộng dưa bắt đầu cho thu hoạch rầm rộ; thương lái thi nhau về đây tranh mua hàng, đông kín đường; đến nỗi bà con không kịp thu hoạch dưa để giao bán cho thương lái, lao động hết công suất.

Song, vụ dưa lê năm nay trái ngược lại hoàn toàn, trở nên “đắng ngắt”, năng suất giảm nhiều, bà con nông dân thất thu nặng. Nguyên nhân chính là do thời tiết âm u kéo dài, mưa nhiều là điều kiện lí tưởng cho bệnh thối cổ rễ hoành hành làm cho cây héo và chết dần, không đủ chất dinh dưỡng để nuôi quả.

Bà Nguyễn Thị Năm (xóm 5) cho hay, mọi năm, thời tiết ủng hộ, cây dưa phát triển tốt, ít sâu bệnh gây hại nên cho quả ngọt, đẹp mã và năng suất cao. Bà con nông dân chúng tôi ai nấy đều phấn khởi dù có vất vả, mệt nhọc.

Với diện tích 2 sào Bắc bộ, mỗi vụ dưa gia đình bà thu hoạch gần 1,5 tấn quả, bán với giá từ 14.000 - 16.000đ/kg, tùy vào từng loại, thu về khoảng 20 triệu đồng.

Bước sang vụ dưa năm nay, gia đình bà quyết định trồng thêm 2 sào, nâng tổng diện tích lên 4 sào. Hai sào đang cho thu hoạch, hai sào còn lại đang ra hoa, kết trái.

Tuy nhiên, người tính không bằng trời tính. Vụ dưa năm nay, gia đình bà thất thu nặng. Mặc dù đã bước vào chính vụ, nhưng bà Năm không mấy mặn mà.

Bà Năm giãi bày: “Vụ dưa năm nay thất thu nặng nề. Không biết, 2 sào đang cho thu hoạch, gia đình có thu được nổi 5 tạ quả không nữa”.

Chỉ tay vào ruộng dưa, bà Năm bảo, từ sau Tết Nguyên đán, thời tiết không mấy thuận lợi, mưa nhiều, ít nắng nên cây dưa phát triển kém. Giai đoạn cây ra hoa thì bị rụt ngọn, quăn lá, gia đình đã chủ động phun trừ các loại thuốc BVTV nhưng không đem hiệu quả nhiều.

Sang giai đoạn đậu quả thì bệnh lan rộng, cây có biểu hiện héo và chết, lá chuyển sang màu vàng, cuống tiếp giáp với quả bị thối dần nên không đủ chất dinh dưỡng để nuôi quả. Do đó, nhiều quả dưa bị vàng da và thối ruột.

Hiện, gia đình bà đang lựa chọn những quả dưa lê to nhất, đạt chất lượng để đưa đi tiêu thụ, còn lại vứt bỏ hết.

Gặp PV, ông Vũ Văn Thi (xóm 1) không giấu nổi nỗi buồn bã. Ba tháng vất vả chăm sóc 2 sào dưa, hiện gia đình ông vẫn trắng tay, chưa thu hoạch được 1 quả dưa nào.

Ông Thi phân trần, vừa rồi gia đình phải nhổ bỏ hàng trăm gốc dưa đang trong giai đoạn nuôi quả vì bệnh thối rễ hoành hành. Bởi, có giữ lại cũng không thể cho thu hoạch. Hiện, gia đình ông đang để ruộng hoang, không thể vào vụ mới do đã quá vụ.

Dẫn chúng tôi xuống ruộng dưa, ông Thi chỉ tay vào ruộng dưa kế bên và nói, những luống dưa này cũng của nhà tôi nhưng khả năng cao là vẫn bị mất trắng. Quả còn non nên chưa được thu hoạch, mà cây cứ lụi dần; lá biến sắc, chuyển màu vàng.

“Mọi năm, bệnh này cũng xuất hiện ở ruộng dưa nhưng không bị nặng và diện tích tích ảnh hưởng không lớn. Còn năm nay, hầu như thất thu, nhà thiệt hại nặng thì mất trắng, nhà thiệt hại ít thì may ra đủ vốn hoặc có lãi tí…”, ông Thi cho hay.

Cũng theo ông Thi, toàn xã có khoảng 70% hộ gia đình trồng dưa lê bị ảnh hưởng và thất thu. Nhiều gia đình đã phải nhổ bỏ cây, dọn sạch lá rụng, quả non còn vương vãi nằm trên ruộng.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện giá dưa lê đang được người dân bán tại vườn dao động từ 15.000 - 17.000đ/kg, với giá bán này, người dân đã có lãi. Tiếc rằng, vụ dưa lê năm nay thất thu khiến người trồng dưa buồn bã.