Đến thăm mô hình nuôi vịt và cá tra thương phẩm theo hướng an toàn sinh học của gia đình ông Bùi Văn Nhưỡng (ngụ xã Thái Bình, huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh), chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước quy mô, cách chăn nuôi khoa học của ông.

Mặc dù, trang trại được thiết kế theo hướng chuồng hở, nhưng khi chúng tôi vào bên trong, một không khí mát lạnh, trong lành bao phủ khắp nơi bởi hệ thống phun sương tự động phả hơi nước liên tục không khác gì so với chuồng lạnh (khép kín). Điều đặc biệt là, chúng tôi không hề cảm nhận thấy mùi hôi như các trang trại chăn nuôi khác.

Đi lên từ gian khó

Ông Nhưỡng quê ở Thái Bình, năm 1974, nghe tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, ông lên đường nhập ngũ.

Sau 8 năm cống hiến cho cách mạng, năm 1982, trong quá trình kháng chiến không may giẫm phải mìn của địch nên ông mất đi chân trái, sau đó ông xuất ngũ với thương tật trên 55%.

Ông Nhưỡng cho biết, Tây Ninh là vùng đất được ông chọn là quê hương thứ 2 để gắn bó, mưu sinh. Với bản lĩnh người lính cụ Hồ, sự siêng năng, cần cù chịu khó của người nông dân thực thụ, dù chỉ có một chân nhưng trên mặt trận kinh tế, ông Nhưỡng là nông dân sản xuất giỏi cấp tỉnh.

Mô hình chăn nuôi vịt – cá của ông không chỉ đem lại thu nhập cho bản thân mà còn mở ra hướng canh tác mới cho người dân địa phương.

Ông Nhưỡng tâm sự, trước khi thực hiện mô hình nuôi vịt, ông từng nuôi nhiều loại vật nuôi nhưng hiệu quả không cao. Do đặc thù khu vực huyện Châu Thành hầu hết là đất ruộng, ẩm thấp nên đàn gia súc dễ phát sinh bệnh tật, giá cả lại bấp bênh trong khi chi phí phòng bệnh và thức ăn tăng vọt khiến gia đình ông nhiều phen điêu đứng.

Cách làm sáng tạo

Năm 2016, sau khi xem trên tivi thấy có người nuôi vịt trên sàn lưới ở trên mặt ao khá độc đáo, ông quyết định tìm hiểu và đầu tư 300 triệu đồng cải tạo toàn bộ 5.000 m2 lúa, trong đó 3.000 m2 để nuôi vịt trên sàn lưới, 1.000 m2 đào ao để vịt tắm mát, diện tích còn lại là sân chơi cho vịt.

Ban đầu, ông chỉ nuôi thử nghiệm 1.000 con vịt trên sàn lưới. Tuy nhiên, do thiếu kinh nghiệm nên việc xây dựng chuồng vịt ngay sát mặt nước cùng với việc chăn thả bừa bãi khiến vịt hao hụt nhiều.

Sau khi đúc kết kinh nghiệm, rút ra bài học cho mình, ông Nhưỡng mạnh dạn chuyển toàn bộ trang trại đưa lên bờ cạnh ao. Nhờ cách làm sáng tạo này số vịt hao hụt chỉ mất 5%, trong khi đó vịt vẫn khỏe mạnh và sinh trưởng tốt.

Ông Nhưỡng chia sẻ: “Nếu so sánh với việc làm trang trại lạnh (khép kín) thì cách làm mới giảm chi phí hơn 40%.

Mặt khác, mô hình nuôi vịt kiểu này sẽ khắc phục được nhiều nhược điểm so với nuôi vịt trên sàn ở trên mặt ao bởi vì vịt chưa trưởng thành rất sợ lạnh, nếu nuôi quá gần mặt nước vịt sẽ lạnh chân dễ chết, nếu làm chuồng cách xa mặt nước rất tốn kém”.

Đồng thời, “giống vịt có khuynh hướng tích mỡ, làm giảm chất lượng thịt. Do đó, việc nuôi trên sàn lưới trên cạn khiến vịt được hoạt động cơ bắp nhiều hơn, nên chất lượng thịt thơm, chắc, và tỷ lệ thịt đùi và ức cao được thị trường rất ưa chuộng”, ông Nhưỡng nói.

Ông Nhưỡng tiết lộ, thức ăn và phòng bệnh là yếu tốt quyết định thành công trong chăn nuôi. Theo đó, ông chủ yếu sử dụng cám công nghiệp do các công ty có uy tín cung cấp để cho vịt ăn.

Đồng thời, để tiện trong công tác quản lý, đàn vịt được ông phân loại theo độ tuổi để có chế độ ăn phù hợp, công tác tiêm phòng đều được ghi chép trong sổ tay nhật ký để tiện theo dõi dịch bệnh, công tác vệ sinh chuồng trại cũng được ông thực hiện thường xuyên.

Ngoài ra, việc chọn giống vịt cũng là khâu hết sức quan trọng trong chăn nuôi.Giống vịt được ông Nhưỡng chọn nuôi là vịt cánh trắng siêu nạc từ Công ty cổ phần Chăn nuôi C.P Việt Nam. Chính vì vậy, vịt ít bệnh tật, thời gian nuôi ngắn.

Chỉ từ 45 - 50 ngày, vịt đã đạt trọng lượng bình quân mỗi con từ 3 - 4kg là có thể cho xuất chuồng. Từ 1.000 con vịt ban đầu, đến nay, trang trại của ông có gần 10.000 con, phân làm 3 lứa tuổi để có vịt cung cấp thường xuyên cho thị trường.

Do vịt nuôi dạng bán chăn thả nên chất lượng thịt rất thơm ngon. Không chỉ ở miền Đông Nam bộ, nhiều bà con, hàng quán ở xứ sở chăn nuôi vịt miền Tây cũng tìm đến gia đình ông để mua vịt về buôn bán, sử dụng làm thực phẩm.

Ông Nhưỡng cho biết, vào thời điểm dịch bệnh Covid-19, để linh hoạt trong kinh doanh, ông đã thử nghiệm qua hình thức bán online. Chỉ trong vòng 5 ngày toàn bộ đàn vịt đến ngày xuất chuồng đã được tiêu thụ hết, tiền lãi thu về hơn 100 triệu đồng.

Mô hình kép, lợi ích nhân đôi

Qua quan sát, ông Nhưỡng nhận thấy, vịt bơi lội trên mặt ao có tác dụng như một máy sục khí mini, làm tăng nguồn dưỡng khí (oxy), đồng thời, thức ăn rơi vãi của vịt, phân vịt là nguồn thức ăn cho các phù du, động, thực vật đáy trong ao phát triển tốt và là nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng cho cá.

Vì thế, ông đã thử nghiệm nuôi nhiều loại cá như cá rô, cá hường, cá diêu hồng,… nhưng không thành công. Qua bạn bè giới thiệu về các loài cá tra, nhận thấy loài cá này phù hợp nên ông quyết định nuôi cá tra.

 Ban đầu, ông chỉ thả 1.000 con cá tra giống. Sau 10 tháng nuôi, niềm vui đến bất ngờ, đàn cá vẫn sinh trưởng, phát triển ổn định, năng suất thu về trên 600 kg cá thương phẩm, với giá bán 20.000 đồng/kg tại nhà, ông Nhưỡng dễ dàng bỏ túi 10 triệu đồng.

Ông Nhưỡng chia sẻ: “Vịt sống ở tầng mặt, cá sống ở tầng dưới nên không có sự cạnh tranh về không gian sống. Tuy nhiên, nhờ đàn vịt bơi lội phía trên nên đàn cá luôn vận động. Từ đó, thịt cá dai ngon hơn, nhiều người ưa chuộng, sản phẩm làm ra lại sạch nên rất dễ bán”.

Từ thành công bước đầu, đến nay ông đã tiếp tục đầu tư nâng cấp ao lên 3.000 m2 để thuận tiện nuôi cá. Chỉ tính riêng về cá, năm vừa qua, sau khi trừ chi phí, gia đình ông thu nhập thêm không dưới 100 triệu đồng.

Phát triển theo hướng bền vững

Tây Ninh được biết đến là tỉnh có thế mạnh về chăn nuôi vịt bậc nhất miền Đông Nam bộ. Trong đó, nuôi vịt “chạy đồng” là một phương thức chăn nuôi truyền thống của bà con nơi đây.

Tuy nhiên, theo thời gian, cách nuôi này dần thể hiện các mặt hạn chế do những thay đổi về thời vụ trồng lúa và nhất là do tình hình dịch bệnh, đặc biệt là bệnh cúm gia cầm H5N1.

Do đó, mô hình nuôi vịt tập trung, chăn thả trên diện hẹp và kết hợp với các yếu tố sản xuất khác theo hệ thống VAC dần dần phát triển thay thế. Mô hình nuôi kép vịt – cá của ông Nhưỡng là một trong những hướng đi mới của người dân tỉnh Tây Ninh nói chung và ngành chăn nuôi vịt nói riêng.

Theo Sở NN – PTNT tỉnh Tây Ninh, năm 2019, tình hình chăn nuôi trên địa bàn tỉnh phát triển ổn định, theo hướng bền vững nâng cao chất lượng sản phẩm và hướng đến bảo vệ môi trường. Hiện tỷ lệ chăn nuôi gia cầm theo hướng trang trại tập trung công nghiệp, bán công nghiệp chiếm trên 70%.

Ðể bảo đảm tỷ trọng ngành chăn nuôi phát triển ổn định, ngành chăn nuôi không chỉ tăng quy mô đàn vật nuôi mà cần phải tăng quy mô nuôi trang trại, tăng cường ứng dụng công nghệ cao, tổ chức chăn nuôi theo chuỗi liên kết bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm và bảo vệ môi trường.

Ông Nguyễn Văn Mấy, Phó Giám đốc Sở NN- PTNT tỉnh Tây Ninh nhận định: “Với mục tiêu làm sao để nông dân vừa chủ động chăn nuôi có hiệu quả, vừa bảo đảm vệ sinh môi trường, không để dịch bệnh xuất hiện gây hại và có sản phẩm sạch cung cấp cho người tiêu dùng.

Bên cạnh đó thực hiện cơ chế chính sách đầy đủ, kịp thời, ngành nông nghiệp địa phương định hướng người dân thay đổi tư duy, có giải pháp chăn nuôi theo hướng áp dụng tiến bộ kỹ thuật, an toàn sinh học, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Đồng thời, chuyển dần, chăn nuôi nông hộ sang chăn nuôi trang trại, gia trại có kiểm soát, phù hợp với từng loại vật nuôi, từng huyện…”.