Cá chạch bùn thịt thơm ngon, xương mềm nên thị trường nội địa tiêu thụ rất mạnh. Cá có nguồn gốc Nhật Bản, Đài Loan được đưa về Việt Nam nhân giống, tuy mới nuôi thử nghiệm vài năm nhưng kết quả khả quan.

Nuôi và đẻ thành công

Ông Bùi Vĩnh Thái, người đầu tiên ở An Giang thực hiện mô hình nuôi cá chạch bùn trong ao đất mang lại hiệu quả cao. Ông còn thành công trong việc sản xuất con giống tại cơ sở ấp Hòa Thuận, xã Hòa Bình Thạnh, huyện Châu Thành (tỉnh An Giang).

Ông Thái bắt đầu thả nuôi cá chạch từ tháng 4/2013 với số lượng ban đầu 300.000 con giống trên diện tích 2.000 m2. Đến nay, ông đã tăng diện tích lên 10 ao với khoảng 5 ha, thu lợi nhuận hàng chục triệu đồng/tháng. 

Theo kinh nghiệm ông Thái, cá chạch bùn tỷ lệ hao hụt hơi cao nhưng dễ nuôi, mau lớn; hồ nuôi chỉ cần nước sạch, thông thoáng, không đòi hỏi phải có cánh quạt nước nên đỡ tốn kém. Thời gian nuôi từ lúc mới thả đến lúc thu hoạch mất 3 tháng rưỡi. Đặc biệt,  khi chuyển cá đi xa, người ta có thể ướp nước đá cho cá ngủ đông trong khoảng 5 giờ. Sau đó thả cá vào nước ngọt, cá sẽ sống lại, nên rất tiện chuyên chở. Theo ông Thái, cá chạch bùn không những dễ nuôi mà còn phát triển nhanh, giá cả thị trường hiện rất hấp dẫn nên ông mạnh dạn đầu tư vào mô hình này.

Bình quân cá chạch trưởng thành từ 25 - 30 con/kg, giá bán 300.000 đồng/kg - Ảnh: Lê Bảo Yến

Ngoài sản xuất con giống, ông Thái còn nuôi cá thương phẩm cung cấp cho thị trường Cần Thơ, An Giang và các tỉnh lân cận. Từ đầu năm 2013 đến nay ông đã cung cấp hơn 42 triệu cá bột, đang bán với giá 40 đồng/con. Nếu bán cá hương sẽ được 1.000 đồng/con. Ngoài ra, ông còn đưa ra thị trường khoảng 1,7 tấn cá thịt với giá 300.000 đồng/kg. Ngoài việc sản xuất và ươm giống, ông còn làm đầu mối mua cá chạch của nông dân đem tiêu thụ tại nhiều nhà hàng.

Ông Thái cho biết thêm, trong thiên nhiên, cá chạch bùn lúc nhỏ ăn giun và ấu trùng trong đất là chính, sau đó chuyển dần sang ăn tạp. Đến giai đoạn trưởng thành, thức ăn chủ yếu của chúng là thực vật như tảo, thân lá cây, cỏ non. Đối với cá nuôi, người ta sử dụng nhiều thức ăn khác nhau, từ chế biến đến công nghiệp. Khi cá có chiều dài trên 5 cm, thường cho ăn thức ăn dạng viên nổi, độ đạm 38 - 40%. Khi nuôi cá chạch bùn rất yên tâm và chủ động hoàn toàn nguồn thức ăn công nghiệp, giúp cá khỏe và lớn nhanh. Với hệ số thức ăn 1.7 sẽ cho ra 1 kg cá chạch thương phẩm 25 - 30 con.

Cá chạch bùn thường sinh sản từ tháng 4 đến tháng 10, tỷ lệ sinh sản cao nhất từ tháng thứ 6 đến 8. Cá bột sau khi nở được ươm trong bể xi măng, ăn thức ăn phù du và lòng đỏ trứng. Cá hương cũng tiếp tục ươm trong bể xi măng rộng hơn và ăn thức ăn viên công nghiệp. Thường mỗi ngày cho ăn 2 lần, lúc 8 giờ sáng và 4 giờ chiều. Muốn cá mau lớn và đạt năng suất cao, bể nuôi và ao nuôi cần được thay nước sạch thường xuyên…

Nhiều triển vọng

Sau khi tham quan các ao cá chạch bùn của ông Thái, ông Lê Văn Hải, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Hòa Bình Thạnh, nhận định, đây là mô hình mới nhưng thật hấp dẫn và độc đáo. Tuy nhiên, muốn phát triển bền vững, tránh điệp khúc "hàng nhiều dội chợ", gây tổn thất cho người nuôi, thiết nghĩ các nhà chuyên môn, các ngành chức năng phải vào cuộc bằng cách hướng dẫn, tư vấn cho bà con nông ngư dân nắm bắt được những thông tin khoa học, kinh tế cần thiết để tránh những thiệt hại về sau. Bằng kinh nghiệm nuôi trồng và sản xuất kinh doanh, chắc nông dân chưa quên những bài học xương máu về con cá tra, cá rô đầu vuông và cá điêu hồng "hễ được mùa là rớt giá", ông Hải nói.

TS Bùi Minh Tâm, Phó trưởng Bộ môn Kỹ thuật nuôi thủy sản nước ngọt, Khoa Thủy sản, Trường ĐH Cần Thơ cho rằng, cá chạch là loại có giá trị kinh tế cao nhưng không vì thế mà chúng ta phát triển ồ ạt. Thực tế cho thấy, cá chạch bùn không dễ nuôi như một số người nghĩ. Nếu không nắm vững kỹ thuật, nhất là thức ăn, môi trường nước, cá sẽ chậm lớn, hao hụt nhiều, năng suất không cao. Muốn đầu tư và phát triển bền vững, hiệu quả, phải lắng nghe khuyến cáo của các nhà khoa học, các chuyên gia về thực phẩm, đặc biệt là ý kiến tư vấn của ngành khuyến nông khuyến ngư.