Liên tục mấy năm qua, nông dân nuôi cá tra và tôm sú ở ĐBSCL gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh và giá cả bấp bênh khiến người nuôi thua lỗ, treo ao. Nhưng từ đầu năm 2014 đến nay, hai mặt hàng thủy sản chủ lực này luôn hút hàng, giá tăng mạnh, nguồn cung không đủ.

Hiện tại, giá cá tra nguyên liệu được các DN ở các tỉnh ĐBSCL thu mua từ 24.500 – 25.000 đ/kg. Nếu so với giá thành thả nuôi thì nông dân có lãi từ 1.500 -2.000 đ/kg. Thế nhưng, do thua lỗ triền miên trong nhiều năm qua nên người nuôi treo ao khá nhiều, nay dù giá cá tăng nhưng chẳng có bao nhiêu nông dân được hưởng lợi.

Ông Lê Văn Thơm, ở xã Ô Long Vỹ, huyện Châu Phú, An Giang, cho biết: “Gần 3 năm qua 2ha nuôi cá tra phía sau nhà liên tục bị thua lỗ, nhưng vì yêu nghề cố bám trụ nuôi được hầm cá 1.000 m2, còn khoảng 1 tháng nữa mới thu hoạch. Nhưng mấy ngày nay, có rất nhiều thương lái và cả ghe cá của các DN đi khắp vùng tìm đến để hỏi mua. Chỉ trong một thời gian ngắn, giá cá đã tăng từ 22.000 lên 25.000 đ/kg khiến nhiều nông dân treo ao tiếc ngẩn, tiếc ngơ”.

Ông Nguyễn Ngọc Hải, GĐ HTX cá tra Thới An, ở quận Ô Môn, TP Cần Thơ cho biết, hiện tại HTX có 10 ao thả cá tra với diện tích 10ha, khoảng hơn 2 tháng nữa mới thu hoạch. Với giá hiện nay DN thu mua 25.000 đ/kg, thì xã viên có lãi từ 2.000 -2.500 đ/kg. Bình quân một 1ha nuôi cá tra cho sản lượng 400 tấn cá, lãi từ 800 triệu đến 1 tỷ đồng.

Đây là mức lãi khá hấp dẫn nhưng nhiều nông dân ở ĐBSCL không có cá để bán. Nguyên nhân do đã bị thua lỗ nhiều vụ trong những năm qua nên người nuôi đành treo ao, dẫn đến thiếu nguồn nguyên liệu cá tra trầm trọng.

Theo nhận định chung của các DN XK cá tra ở ĐBSCL thì thị trường XK cá tra đang có dấu hiệu tốt lên, nên nhu cầu cá nguyên liệu sẽ tăng cao nhằm đáp ứng đơn đặt hàng. Mặc dù nhiều DN cũng đã chủ động xây dựng vùng nuôi cá nguyên liệu cho mình, nhưng không đủ đáp ứng, phần đông vẫn phải phụ thuộc vào việc thu mua cá của dân là chính. Cũng chính vì vậy đã kéo giá cá tra ở ĐBSCL đang tăng lên từng ngày.

Ông Nguyễn Văn Công, GĐ Sở NN-PTNT Đồng Tháp, cho biết là tỉnh có sản lượng cá tra hàng năm cao nhất ở ĐBSCL, với gần 2.000 ha mặt nước thả nuôi. Tuy nhiên, do mấy năm qua giá cá tra quá bấp bênh dẫn đến thua lỗ, nhiều diện tích bị treo ao hoặc chuyển sang nuôi đối tượng khác nên sản lượng bị sụt giảm, thiếu cá nguyên liệu. Giờ giá cá bất ngờ tăng mạnh khiến không ít nông dân cảm thấy nuối tiếc.

Do chưa vào vụ thu hoạch nên nguồn tôm nguyên liệu ở ĐBSCL rất khan hiếm, giá liên tục tăng cao

Theo ông Công, đây là thời điểm tăng giá cao nhất kể từ sau Tết đến nay, nhưng không vì lý do đó mà đổ xô đầu tư nuôi cá tra ào ạt sẽ dễ bị hụt hẫng về sau. Nguyên nhân giá cá tăng mạnh hiện nay là do nhiều DN đã ký được đơn đặt hàng XK, buộc DN phải đẩy giá thu mua lên cao để có cá nguyên liệu đáp ứng đơn hàng.

Hiện tại, các DN ở Đồng Tháp đều chủ động được khoảng 60% nguồn cá nguyên liệu bằng hình thức tự đầu tư nuôi hoặc mướn nông dân nuôi gia công, số còn lại phải mua của dân.

Ông Công cho biết thêm, Việt Nam là nước XK cá tra hàng đầu thế giới nhưng thời gian qua ngành cá tra còn tồn tại qúa nhiều bất ổn. Có đến 98% sản lượng cá tra nuôi là phục vụ chế biến XK, giá bán của ta cho đối tác chỉ ở mức 3,5 USD/kg nhưng khi đến tay người tiêu dùng ở nước ngoài lên đến 5-6 USD/kg. Trong khi đó nông dân nuôi cá tra ở ĐBSCL muốn lãi 1.000 đ/kg lại rất khó, đến khi giá tăng cao lại không có cá để bán.

Tương tự, giá tôm nguyên liệu ở ĐBSCL cũng tăng rất mạnh từ sau Tết cho đến nay, do mới vào vụ thả nuôi, diện tích thu hoạch chưa nhiều. Cụ thể, tại các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, tuần qua giá tôm sú nguyên liệu loại 20 con/kg đã tăng thêm khoảng 10.000 đ/kg, lên mức 305.000 - 310.000 đ/kg. Loại 30 con cũng tăng lên mức 250.000 đ/kg và 230.000 đ/kg đối với tôm loại 40 con/kg.

Ông Trần Văn Đuông, ở xã Thuận Hòa, An Minh, Kiên Giang, một nông dân may mắn vẫn còn có tôm thu hoạch từ sau Tết Nguyên đán đến nay cho biết: “Đây là mức giá cao kỷ lục từ trước đến nay mà nông dân nuôi tôm chúng tôi bán được. Nếu giá tôm cứ ổn định ở mức cao như hiện nay thì làm giàu từ con tôm không phải là chuyện quá khó. Mặc dù nuôi quảng canh, năng suất không cao nhưng mỗi ha nông dân cũng có thể bỏ túi từ 60- 80 triệu đồng”.

Không chỉ tôm sú mà tôm thẻ trân trắng (TCT) cũng tăng giá rất mạnh. Chỉ trong vòng 10 ngày trở lại đây, giá tôm TCT đã đồng loạt tăng thêm từ 11.000 - 14.000 đ/kg, đẩy mức giá thu mua lên 154.000 đ/kg loại 60 con/kg. Loại 80 con ở mức 137.000 đ/kg, thậm chí loại 100 con cũng tăng tới 120.000 đ/kg.