Trồng các loại dưa, bí... bò đất trong vụ đông không phải làm giàn, TGST ngắn…nên được nhiều nông dân lựa chọn.

Song, thời tiết có nhiều biến đổi theo chiều hướng bất lợi cho cây vụ đông sớm. Người trồng cần lưu ý một số biện pháp kỹ thuật mới đem lại hiệu quả cao.

Dưa, bí là cây trồng ưa ấm nên cần phát triển ở vụ đông sớm mới cho năng suất, phẩm chất cao. Trong khi lúa mùa chưa được thu hoạch thì người trồng nên tranh thủ làm bầu cây con trong vườn ươm; thậm chí là thu hoạch lúa non 6-7 hàng tiến hành làm đất tối thiểu để trồng xen dưa, bí với lúa ở giai đoạn đầu.

Trồng dưa bí không làm giàn trong vụ đông sớm là một lợi thế vì nó đơn giản, giảm được nhiều chi phí đầu tư cho vật tư. Song việc làm đất lên luống không vì thế mà làm sơ sài. Tốt nhất bà con có thể áp dụng làm đất sơ bộ nơi gốc cây để trồng trước (nếu phải trồng xen lúa) rồi lên luống dưa bí hoàn thiện sau này (lên luống bổ sung). Nếu ruộng đã gặt lúa hoàn toàn thì tiến hành cày bừa đất làm luống hoàn chỉnh. Sao cho luống đất cần có độ cao 25 - 30 cm, bề rộng tùy theo cách trồng.

Nhiều mô hình trình diễn cho thấy, với cách làm luống cẩn thận thậm chí là dùng màng phủ nông nghiệp để phủ luống kết hợp với bón phân khoa học thì dưa, bí ở vụ đông sớm cho hiệu quả rất cao. Dưa, bí trồng bò đất nếu không được nương dây và chặn đốt thì khả năng hút dinh dưỡng không cao, thân cây chồng chéo lên nhau sẽ dễ nhiễm sâu, bệnh, ra hoa quả ít…

Để đảm bảo được vấn đề này tốt nhất nông dân nên bấm ngọn cho dưa, bí khi cây có 5 - 6 lá để mọc nhánh, giữ lại 2 nhánh chính trên thân và loại bỏ các nhánh mọc sau. Trên những đốt cây đã trưởng thành ra rễ bất định lấy nắm đất bột phủ đốt để cây hút được nhiều dinh dưỡng, không bị gãy khi gặp gió mưa và cố định dây tốt hơn. Đồng thời hướng ngọn sao cho các dây dưa, bí không chồng chéo lên nhau.

Nhiều nơi nông dân hay có thói quen hòa dinh dưỡng với nước rồi tưới định kì vào gốc cho dưa, bí khi bón thúc phân cho cây trồng này. Việc làm đó rất dễ gây bất lợi cho cây vì nấm và vi khuẩn sẽ phát sinh gây hại mạnh gốc rễ nhất là khi tưới đạm.

Tốt nhất nên áp dụng biện pháp tưới rãnh hoặc bón vùi vào đất nơi ngọn dưa bí đang hướng đến. Việc tưới rãnh để thúc cho dưa, bí tốt nhất nên bơm nước ở mức 1/2 dõng luống rồi tiến hành rắc phân NPK 16-16-8 hoặc 14-14-14 + TE (đã được ngậm nước) theo lượng thích hợp cho từng giai đoạn rồi khoắng tan phân để ngấm dần vào luống. Làm như vậy thân lá sẽ được cứng cáp và gốc rễ cây sẽ ít bị bệnh hơn.

* Chú ý:

+ Để hạn chế bệnh chết rũ cho dưa, bí thời kỳ mẫn cảm (giữa vụ), trong khi chăm sóc nông dân không nên để cây thừa đạm. Cần bón phân cân đối giữa đạm và kali. Tuyệt đối không nên tưới đạm urê riêng lẻ cho cây. Tốt nhất nên bổ sung thêm các loại phân bón trung, vi lượng để nâng cao sức đề kháng và tăng năng suất, phẩm chất cho các cây trồng này.

+ Có thể áp dụng biện pháp thụ phấn bổ sung để tăng khả năng đậu quả cho dưa, bí.

+ Trong suốt thời gian cây sinh trưởng, cần bổ sung một số lần các chế phẩm nấm đối kháng hay nấm cộng sinh vào vùng gốc rễ để giảm thiểu bệnh chết rũ và kích thích cây phát triển nhanh hơn.

+ Nên ưu tiên sử dụng các giống dưa, bí lai F1 để tăng khả năng chống chịu sâu bệnh và tăng năng suất cây trồng.