Trước đây, ông Bế Văn Mai được biết tiếng là “vua vàng trắng” trên vùng đất phía tây huyện Bố Trạch với hơn 17ha cao su đang thời kỳ thu hoạch, mỗi ngày cho thu lãi vài triệu đồng. Năm 2013, cơn bão đến đã làm gãy đổ phần lớn diện tích cao su của huyện, trong đó gần 17ha cao su của gia đình ông Bế Văn Mai cũng bị thiệt hại nặng nề. Sau bão, đứng trước vườn cao su bị gãy đổ, ông Bế Văn Mai nghĩ đã đến lúc cần sự thay đổi, cần phải tìm một loại cây trồng vừa không bị ảnh hưởng bão nhưng phải mang lại hiệu quả kinh tế cho người trồng.

Ông Bế Văn Mai tâm sự: “Ngay sau khi nghĩ đến việc phải tìm loại cây trồng mới để thay thế cho cây cao su, năm 2014, tôi lặn lội tìm đến các trang trại trồng cây ăn quả đạt hiệu quả cao ở Cao Phong (Hòa Bình), Khoái Châu (Hưng Yên), Nghĩa Đàn (Nghệ An), Can Lộc (Hà Tĩnh)… để tìm kiếm loại cây trồng phù hợp. Sau khi tìm hiểu, nắm bắt về đặc điểm của từng loại cây trồng, đồng thời so sánh với điều kiện khí hậu, đất đai của địa phương, tôi quyết định lựa chọn một số giống cam ở huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình để trồng”.

Với số vốn 3,5 tỷ đồng vay mượn từ bạn bè, người thân, năm 2015, ông Bế Văn Mai khai hoang trồng mới hơn 4 ha cây cam, trong đó 1,5 ha cam lòng vàng, 1,5 ha cam V2, 1 ha cam đường canh và 300 gốc chanh ta, chanh đào. Đến năm 2017, ông Mai tiếp tục đầu tư trồng mới thêm 2ha với các giống cam Mật, Xã Đoài, cam Chanh Hà Tĩnh và cam Chanh giòn Thượng Lộc (trong đó Trung tâm Khuyến nông – Khuyến ngư tỉnh hỗ trợ trồng mới 1 ha). Đến nay, toàn bộ diện tích cam đều sinh trưởng và phát triển tốt, trong đó hơn 4 ha cam V2, lòng vàng, đường canh trồng từ năm 2015 đã bước đầu cho thu hoạch với sản lượng ổn định.

Ông Bế Văn Mai cho biết thêm, toàn bộ diện tích trồng cam của trang trại đều được thực hiện chăm sóc theo quy trình kỹ thuật theo hướng VietGAP, các loại sâu bệnh đều được phòng trừ theo phương pháp sinh học để cây cam đạt năng suất, chất lượng và an toàn để cung cấp cho người tiêu dùng. Ngoài ra, để chủ động nguồn nước tưới, ông Bế Văn Mai còn đào hơn 1 ha ao hồ dự trữ nước. Đồng thời đầu tư hệ thống tưới tiêu hiện đại trên toàn bộ diện tích trồng cam nhằm tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất. Năm 2019, Trung tâm Khuyến nông Khuyến ngư tỉnh đã hỗ trợ ông Bế Văn Mai thực hiện mô hình sản xuất cam sạch theo quy trình VietGAP. Hiện tại, sản phẩm cam của trang trại đã được chứng nhận VietGAP và có tem truy xuất nguồn gốc, nhờ đó đã tạo được niềm tin đối với người tiêu dùng.  

Mặc dù là loại cây trồng đòi hỏi kỹ thuật trồng và chăm sóc theo quy trình nghiêm ngặt, nhưng qua gần 4 năm đưa cây cam vào trồng trên đất cao su chuyển đổi đã cho thấy sự thích nghi, phù hợp với điều kiện thời tiết của địa phương cũng như có tính hiệu quả về kinh tế.

Theo tính toán của ông Bế Văn Mai, sau khi cây cam đã cho thu hoạch ổn định, nếu không gặp bất lợi về điều kiện thời tiết, sâu bệnh, thì mỗi ha cam sẽ cho thu hoạch từ 30-50 tấn quả mỗi năm, mang lại nguồn thu nhập từ 700 triệu đến 1 tỷ đồng. Riêng vụ cam từ đầu năm 2019 đến nay, trang trại đã xuất bán được 30 tấn quả cam; hiện tại đang tiếp tục thu hoạch 12 tấn, và cuối năm sẽ có khoảng 15 tấn cam để phục vụ cho người tiêu dùng dịp Tết cổ truyền. Đặc biệt, nắm bắt nhu cầu tiêu dùng của thị trường, hiện tại ông Bế Văn Mai đang thực hiện kỹ thuật chăm sóc để có thể thu hoạch theo kiểu cuốn chiếu, gối vụ… để có sản phẩm cam sạch xuất bán quanh năm, vừa có thể bán được giá cao, vừa giảm tải áp lực “nguồn cung” vào thời điểm thu hoạch chính vụ.

Sau những tháng ngày trăn trở, lăn lộn với cây cam, ông Bế Văn Mai đã bắt đầu thu được mùa quả ngọt. Thành công của mô hình đã mở ra hướng đi mới trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng thích ứng với biến đổi khí hậu trên vùng gò đồi huyện Bố Trạch. Thời gian qua, đã có nhiều nông dân trong tỉnh đến tham quan, học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm về mô hình trồng cam của ông Mai. Với những nỗ lực của mình, ông Bế Văn Mai được xem là điển hình nông dân tiêu biểu làm kinh tế giỏi tại địa phương.