Mục tiêu xây dựng nông thôn mới (NTM) của tỉnh là đến năm 2015 sẽ có 24/43 xã đạt tiêu chuẩn NTM. Sau hơn 3 năm triển khai xây dựng NTM trên địa bàn 6 xã điểm và 18 xã giai đoạn 2013-2015, đến nay mới có 3/6 xã điểm đạt mốc 19/19 tiêu chí (Long Tân, Quảng Thành, Hòa Long).

Theo đánh giá của Chi cục Phát triển nông thôn (Sở NN-PTNT), trong xây dựng NTM, mỗi tiêu chí đạt thêm sẽ có nhiều công trình được xây dựng, đem lại sự thay đổi cho một vùng nông thôn. Các xã xây dựng NTM đều có ít nhất một công trình hạ tầng mới, nhiều xã có tới 4-5 công trình như kiên cố hóa giao thông nông thôn, kênh mương nội đồng, nâng cấp trường học, trạm y tế... Để đạt tiêu chí nâng cao thu nhập cho người dân, các xã đều chú trọng vào việc đầu tư phát triển sản xuất bằng nhiều hình thức như xây dựng các dự án phát triển sản xuất, tăng cường tập huấn cho nông dân về kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, vận động người dân chuyển đổi giống cây trồng, vật nuôi sang những giống có năng suất và chất lượng cao...

Tuy vậy, tính đến nay, toàn tỉnh mới có 11/24 xã hoàn thành lập quy hoạch và 15/24 xã được phê duyệt đề án xây dựng NTM. Theo đánh giá của ngành nông nghiệp, một số đề án xây dựng NTM còn nặng về đầu tư cơ sở hạ tầng, nguồn lực đầu tư chủ yếu dựa vào nguồn vốn ngân sách nên tạo ra sự phụ thuộc vào ngân sách. Từ đó, tiến độ triển khai đầu tư xây dựng NTM mới còn chậm.

Để hoàn thành xây dựng NTM các xã phải đạt 19/19 tiêu chí theo 5 nhóm (quy hoạch, hạ tầng kinh tế - xã hội, kinh tế và tổ chức sản xuất, văn hóa - xã hội - môi trường và hệ thống chính trị). Theo Chi cục Phát triển nông thôn, xây dựng NTM không chỉ là xây dựng cơ sở hạ tầng mà có rất nhiều chỉ tiêu khác cần làm như xây dựng môi trường trong sạch, làm đẹp xóm làng, nâng cao đời sống văn hóa mới, cùng nhau phát triển sản xuất... và những chỉ tiêu này không nhất thiết phải có nhiều kinh phí mới triển khai được. Trong chương trình xây dựng NTM còn có nhiều dự án, chương trình lồng ghép khác được đầu tư cho các địa phương, như chương trình cung cấp nước sạch, vệ sinh môi trường, xóa đói giảm nghèo, cho nông dân vay vốn ưu đãi... Bên cạnh một số xã còn trông chờ vào nguồn vốn ngân sách tỉnh bố trí, vẫn có những địa phương đã chủ động đầu tư xây dựng NTM từ trước khi có nguồn vốn ngân sách tỉnh. Điển hình như các xã như: Long Phước (TP. Bà Rịa), Tân Hưng, Xuyên Mộc, Phước Thuận, Hòa Hội, Hòa Bình (huyện Xuyên Mộc)… Nguồn lực chủ yếu để các xã trên xây dựng NTM chủ yếu đến từ nguồn vốn của huyện, xã và vốn ngoài ngân sách. Theo Ban chỉ đạo xây dựng NTM của tỉnh, vấn đề khó khăn nhất hiện nay là làm thế nào để có một bản quy hoạch xây dựng và phát triển NTM toàn diện. Hiện nhiều đề án xây dựng NTM chỉ dừng ở việc quy hoạch hạ tầng, chiến lược phát triển ở các địa phương vẫn chưa rõ ràng.

Trong xây dựng NTM yêu cầu nguồn vốn ngân sách 40%, ngoài ngân sách là 60%. Những địa phương đang xây dựng NTM mà không chờ ngân sách của tỉnh là những điển hình cần nhân rộng. Và việc xây dựng NTM không nhất thiết cứ phải có kinh phí mới có thể làm được, quan trọng là ở cách làm của mỗi xã trong việc huy động nguồn lực ngoài ngân sách. Theo Ban chỉ đạo xây dựng NTM tỉnh, khi chưa có nguồn vốn từ ngân sách tỉnh, các địa phương cần chủ động triển khai những hạng mục cần ít kinh phí, kêu gọi sự đóng góp của cộng đồng dân cư và các tổ chức cùng vào cuộc. Đây chính là một trong những giải pháp để nhanh chóng hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM mà Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh đã đặt ra.

Bài, ảnh: NGUYỄN QUANG