Gia đình ông Nguyễn Văn Kỷ ở thôn Tân Đông (xã Ea Kênh) có 1,5 ha cà phê, trong đó 0,5 ha được Công ty Tháng 10 chọn đầu tư xây dựng điểm trình diễn mô hình sản xuất cà phê bền vững theo Bộ nguyên tắc UTZ Certified. Ông Kỷ cho biết: “Trước đây gia đình làm cà phê theo kinh nghiệm và theo ý nghĩ chủ quan của bản thân là chính. Từ khi tham gia mô hình được tập huấn kỹ thuật và giải thích có cơ sở khoa học của cán bộ chỉ đạo kỹ thuật nên tôi đã thường xuyên thăm vườn, chủ động thời gian cắt tỉa cành đúng cách, bẻ chồi vượt thường xuyên; chọn và sử dụng loại, lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đúng chủng loại, tưới nước hợp lý; đào rãnh chôn lấp cỏ dại, cành lá khô và bón thêm phân hữu cơ vi sinh giúp vườn cây tốt hơn nên tiết kiệm được một phần chi phí. Bên cạnh 0,5 ha cà phê của mô hình, gia đình cũng tự nhân rộng ra số diện tích còn lại nên năm nay năng suất tăng lên đáng kể, từ 4,5 tấn nhân/năm lên trên 5 tấn nhân/năm.
Gia đình anh Bùi Đình Lục ở thôn Tân Bắc (xã Ea Kênh) có 2 ha cà phê cũng được chọn tham gia xây dựng điểm trình diễn sản xuất cà phê bền vững với diện tích 0,5 ha. Chỉ lên tấm bảng ghi các thông tin về tên chủ hộ, diện tích, năm trồng, địa điểm, số lô… anh Lục nói: “Chỉ cần nhìn vào đây, bất kỳ ai cũng nắm được “lịch sử” của từng vườn cà phê. Trước đây, nhiều khi do bận không vệ sinh kịp thời để vườn nhếch nhác, nhưng năm nay vườn lúc nào cũng sạch sẽ, cỏ, lá cây được chôn lấp theo quy định, các vỏ chai, bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau khi dùng xong được súc rửa nước sạch bỏ vào hố sâu đào ngay tại vườn. Ngoài ra, gia đình còn chú trọng cắt, tỉa bớt cành, chồi vô hiệu tạo thông thoáng nên cây giảm sâu bệnh, ít phải phun thuốc, thu hái trái chín hạt cà phê bảo đảm chất lượng hơn”. Không chỉ thực hiện đúng các kỹ thuật đã được tập huấn, gia đình anh Lục còn chú trọng đến việc chế biến, bảo đảm cà phê thu về được phơi trên nền sân xi măng sạch, không cho súc vật vào sân bãi nhằm hạn chế nhiễm nấm mốc, tạp chất và hạt đen.
Các hộ tham gia mô hình được tập huấn về kỹ thuật chăm sóc cà phê, an toàn lao động, kỹ thuật sơ cứu các tai nạn thông thường, vệ sinh an toàn thực phẩm, Luật Lao động, Luật Bảo vệ tài nguyên môi trường… Bên cạnh đó, mỗi hộ được phát một quyển “Nhật ký nông hộ” để ghi chép các thông tin trong quá trình tham gia chương trình, được cấp các loại vật tư (phân bón, vôi, thuốc bảo vệ thực vật) đúng chủng loại, bảo đảm chất lượng…
TS. Trần Văn Khởi - PGĐ Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (thứ Nhất từ trái sang) tham quan mô hình Sản xuất cà phê bền vững tại thôn Tân Bắc, Ea Kênh, Krông Păc, tỉnh Đắk Lắk.
Bộ nguyên tắc UTZ Certified là chứng chỉ giúp nhà sản xuất cà phê chứng minh đã thực hiện các thực hành nông nghiệp tốt và phương pháp canh tác hiệu quả, có tính bền vững về môi trường, kinh tế và xã hội.
Bà Lương Thị Mơ, cán bộ phụ trách chương trình sản xuất cà phê bền vững của Công ty Tháng 10 cho biết: “Đây là hoạt động thuộc chương trình dự án khuyến nông Trung ương do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Công ty Tháng 10 thực hiện, triển khai từ đầu năm 2014, với tổng kinh phí hơn 948 triệu đồng. Ngoài 60 hộ với diện tích 30 ha được chọn đầu tư xây dựng mô hình sản xuất cà phê bền vững, Công ty còn tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, quy trình thực hành chăm sóc, thu hái cà phê theo Bộ nguyên tắc UTZ Certified cho 490 nông hộ sản xuất cà phê với diện tích là 433,76 ha được cấp chứng nhận liên tục trên 12 năm (2002-2014) và 185 hộ sản xuất ca cao với tổng diện tích 167,3 ha được cấp chứng nhận từ năm 2009 đến nay”.
Trong quá trình thực hiện mô hình, Chi nhánh Công ty Giám định cà phê và Hàng hóa nông sản xuất nhập khẩu - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Đắk Lắk (Cafecontrol) giám sát quá trình thực hiện, tiến hành kiểm tra thực tế tại vườn cây và cấp giấy chứng nhận cho các hộ tham gia chương trình sản xuất cà phê theo Bộ nguyên tắc UTZ Certified. Nhờ vậy, đến cuối năm 2014 đã có 433,76 ha cà phê của 512 hộ thuộc 2 xã Ea Kênh và EaKnuếc được cấp chứng nhận tiêu chuẩn UTZ Certified. Toàn bộ sản phẩm của các nông hộ tham gia chương trình được Công ty cam kết thu mua với giá cao hơn 200 đồng/kg so với giá thị trường.
Theo bà Lương Thị Mơ, việc sản xuất cà phê theo Bộ nguyên tắc UTZ Certified đã giúp người trồng cà phê chuyên nghiệp hơn, sản xuất có hiệu quả và có trách nhiệm hơn. Về phía Công ty khi thu mua được sản phẩm cà phê được cấp chứng nhận UTZ Certified sẽ nâng cao chất lượng cà phê xuất khẩu, giúp tăng vị thế trong đàm phán giá và bán được cao hơn giá trị trường. Trong thời gian tới, nếu được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và chọn được diện tích phù hợp, Công ty sẽ mở rộng địa bàn thực hiện chương trình.