Theo hướng dẫn của trưởng Trạm Khuyến nông huyện Cưmgar, tỉnh Đắk Lắk, chúng tôi đến tham quan mô hình trồng cây sầu riêng Mon thoong xen cây cà phê của hộ ông Nguyễn Văn Cảnh ở thôn 3, xã EAKPam.
Ông Cảnh (áo xanh) chia sẻ kinh nghiệm trồng sầu riêng xen cà phê với đoàn tham quan
Cũng như nhiều hộ nông dân trong vùng, ban đầu gia đình ông Nguyễn Văn Cảnh chỉ trồng thuần cây cà phê trên diện tích 2.5 ha. Hằng năm, gia đình ông phải đầu tư một khoảng lớn chi phí nước tưới và phân bón nhưng cây cà phê vẫn phát triển kém, đất đai dần bị thoái hóa. Đến năm 2010, ông Cảnh nhận thấy vườn cà phê của gia đình đã già cỗi, cần phải tái canh để đạt năng suất cao. Với ít vốn tích lũy được và sự cần cù chịu khó học hỏi ông quyết định trồng xen cây sầu riêng Mon thoong vào vườn cà phê để có thêm thu nhập trong thời gian canh tác cây cà phê.
Khi mới trồng cây sầu riêng Mon thoong, ông Cảnh cũng gặp rất nhiều khó khăn về kinh tế, kỹ thuật và kinh nghiệm, nhưng với ý chí làm giàu trên mảnh đất của mình, ông đã cố gắng học hỏi, tìm tòi kinh nghiệm và kỹ thuật qua sách báo và các hộ dân trong vùng. Ông đã chủ động liên hệ và được sự giúp đỡ, hướng dẫn nhiệt tình của các cán bộ kỹ thuật của Công ty TNHH DoNa Techno và Trạm Khuyến nông huyện CưMgar nên ông đã thành công.
Dẫn chúng tôi đi thăm vườn sầu riêng Mon thoong trồng xen cây cà phê, ông Cảnh cho biết, lúc đầu ông chỉ định trồng sầu riêng Mon thoong để làm cây che bóng cho cà phê. Với chi phí ban đầu mua giống tại Công ty TNHH DoNa Techno là 80.000 đồng/cây giống, ông mua 500 cây hết 40 triệu đồng. Chi phí phân bón và tưới nước những năm đầu chỉ đi kèm theo cây cà phê nên ông không hạch toán.
Theo ông Cảnh, để xen canh có hiệu quả cần tỉ mỉ trong từng khâu cắt tỉa cành, phân chia ánh sáng hợp lý cho tất cả các loại cây. Trong đó, cây sầu riêng sẽ giúp chắn gió và che bóng cho cà phê; những chỗ đất trống còn lại thì trồng lạc dại che phủ mặt đất để hạn chế cỏ dại, chống xói mòn lại tiết kiệm được lượng nước tưới… Khi còn trồng thuần cà phê, mỗi vụ ông phải tưới 4 - 5 đợt, còn từ khi trồng xen cây sầu riêng thì chỉ tưới 2 - 3 đợt. Cà phê là cây thích hợp với cường độ ánh sáng trung bình, vì vậy, khi trồng xen sầu riêng với tỷ lệ phù hợp sẽ không khó trong việc điều chỉnh ánh sáng hài hòa cho cả 2 loại cây. Nhưng điều quan trọng nhất trong việc trồng xen này là giúp cho bà con nông dân tránh được thua lỗ khi độc canh một loại cây trồng, phòng trường hợp giá cà phê xuống thấp. Thêm nữa loại trái cây sầu riêng có giá khá cao và ổn định. Giá sầu riêng hiện nay thương lái thu mua tại vườn từ 55.000 - 62.000 đồng/kg, ông Cảnh đã thu được gần 1,3 tỷ đồng từ 25 tấn sầu riêng cùng với 320 triệu đồng từ 8 tấn cà phê. Sau khi trừ chi phí, gia đình ông còn lãi hơn 1 tỷ đồng.
Như vậy, khi trồng xen hợp lý cây sầu riêng với cà phê sẽ giúp cây trồng phát triển tốt hơn, cho thu nhập cao hơn. Đây cũng là mô hình mẫu để bà con nông dân quanh vùng học tập, nhân rộng phương pháp canh tác góp phần cải thiện đời sống và sự phát triển của nền nông nghiệp chung.