Có lúc cao điểm xoài lên gần 80.000 đ/kg, cam sành 35.000 đ/kg đã khuyến khích nông dân tập trung trồng hai loại cây này và được thị trường XK chấp nhận. Lên đời nhờ GAP Vào cuối tháng 11, chúng tôi tìm đến HTX xoài Mỹ Xương (xã Mỹ Xương, huyện Cao Lãnh, Đồng Tháp) khi nhà vườn bắt đầu thu hoạch xoài nghịch vụ. HTX có 24 xã viên với diện tích SX là 40 ha. Hầu hết các hộ trồng xoài ở đây đều áp dụng kỹ thuật bao trái và tập tành mô hình SX theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Theo chân ông Trần Long Châu, Giám đốc HTX xoài Mỹ Xương, chúng tôi có dịp tham quan những vườn xoài xanh mướt đang ra hoa và cho trái, thấp thoáng bóng dáng của nhà vườn đang cần mẫn vun vén. Ông Châu bảo rằng, đây là những trái xoài “an toàn” vì được SX theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, đáp ứng được yêu cầu khắt khe của thị trường XK. Nếu như trước đây, nhà vườn chỉ dựa vào kinh nghiệm, tập quán hay nhờ vào sự hỗ trợ của thuốc BVTV, phân hóa học và các chất kích thích thì ngày nay, việc trồng xoài phải dựa vào quy trình SX an toàn, áp dụng các tiến bộ KHKT mới có đầu ra ổn định. Sở hữu vườn xoài rộng 1,5 ha đang cho trái, ông Võ Hữu Hiền, xã viên HTX xoài Mỹ Xương cho biết, từ khi SX theo tiêu chuẩn GlobalGAP đã giảm được khoảng 80% các loại phân thuốc hóa học. Thông thường mỗi vụ phải tốn từ 8 - 10 lần phun thuốc BVTV mà sản lượng chỉ đạt từ 15 - 16 tấn/ha thì hiện tại, chỉ cần 1 - 2 lần thuốc nhưng sản lượng lại đạt đến 20 tấn/ha. Một lợi ích nữa là khi áp dụng kỹ thuật bao trái không bị côn trùng gây hại nên trái xoài rất đẹp và bán được giá cao. Xoài SX theo quy trình kỹ thuật, đảm bảo an toàn có giá cao hơn từ 10.000 - 15.000 đ/kg và luôn hút hàng, trong khi xoài không đạt chuẩn có khi không tiêu thụ được. Theo tính toán của những nhà vườn nơi đây, trồng xoài có thể thu lợi nhuận gấp 5 - 6 lần trồng lúa. Trung bình 1 ha thu hoạch khoảng 500 kg xoài, bán được từ 250 - 300 triệu đồng, có khi còn lên đến 600 - 700 triệu đồng. Sản xuất rải vụ Vốn thơm ngon nổi tiếng cộng với ngày nay, việc áp dụng các tiêu chuẩn SX sạch đã trở nên phổ biến nên xoài Cao Lãnh đã được thị trường thế giới đón nhận, sản lượng XK mỗi năm lên đến hàng trăm tấn. Vào những ngày thu hoạch, không khí nơi đây rộn rã chẳng khác gì ngày hội. Người thì lo thu hoạch, người thì cẩn thận xếp những trái xoài xanh mơn mởn vào cần xé rồi cảnh từng đoàn xe chở xoài đến điểm tập kết... Dù mồ hôi lấm tấm trên mặt, ướt cả áo nhưng ai cũng hớn hở với thành quả của mình. Ông Nguyễn Văn Trung ở xã Mỹ Hiệp, huyện Cao Lãnh, trồng 1 ha xoài cát Hòa Lộc, cho biết: “Từ khi áp dụng cho xoài rải vụ năng suất đạt 17 -20 tấn/ha, tuy không cao bằng xoài cát Chu nhưng giá bán lại cao từ 45.000 -50.000 đ/kg, trừ chi phí lãi hơn 500 triệu đ/ha. Thời tiết năm nay khá thuận lợi đối với việc xử lý để xoài ra trái rải vụ nên giảm 1/2 chi phí SX”. Hối hả là vậy nhưng thực tế, lượng xoài bà con SX không đủ đáp ứng yêu cầu tiêu thụ, đặc biệt là vào mùa nghịch. Bởi hiện nay, ngoài 2 đại lý ở Hà Nội và TP.HCM, HTX còn XK ra thị trường nước ngoài thông qua Cty TNHH SX-TM-DV Rồng Đỏ và Cty TNHH Globe Farm Việt Nam với đơn đặt hàng từ 100 - 200 tấn/tháng. Một DN mua xoài XK ở đây cho biết: “Nguyên nhân thiếu xoài trong mùa nghịch là các nhà vườn xử lý xoài ra hoa, đậu trái khó hơn vụ chính và đương nhiên chi phí xử lý cũng cao hơn. Tuy nhiên, bù lại là giá cả và lượng hàng hoá tiêu thụ vào mùa nghịch luôn ổn định ở mức cao”.

Ông Phan Kim Sa, PGĐ Sở Công thương Đồng Tháp cho biết, thời gian qua SX còn nhỏ lẻ, việc "liên kết ngang" thực hiện chưa tốt nên khó đáp ứng được nhu cầu của thị trường về sản lượng, chất lượng, độ đồng đều của sản phẩm, thời gian giao hàng cũng như điều kiện ATVSTP.  “Do đó, vấn đề đặt ra là muốn cây xoài phát triển bền vững, đòi hỏi nhà vườn phải phân phối mốc thời gian sao cho xoài trổ trái hợp lý, áp dụng đúng kỹ thuật và tiêu chuẩn an toàn, góp phần đảm bảo duy trì nguồn hàng ổn định để cung cấp cho thị trường mọi lúc mọi nơi”, ông Sa nói.   Ngoài thực hiện liên kết thì một ý tưởng mới đang được đặt nhiều kỳ vọng là HTX sẽ vận động các hộ trồng xoài tham gia xây dựng kế hoạch SX rải vụ, dự kiến sẽ khởi động trong năm 2015 để đảm bảo lượng xoài phân bổ đều trong năm, không tập trung thu hoạch rộ vào chính vụ như hiện nay. “Theo đó, với kinh nghiệm của mình, những hộ trồng xoài giỏi sẽ tập trung SX từ tháng 6 - 10 để có thể ứng phó với thời tiết khó khăn do mưa bão. Thời điểm ít mưa từ tháng 2 - 5 là những hộ SX khá, còn lại sẽ SX từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau, vì đây là thời điểm vào vụ nên dễ thực hiện”, ông Trần Long Châu, GĐ HTX xoài Mỹ Xương cho biết. Hốt bạc Chúng tôi ngược dòng sông Hậu về vùng đất Hậu Giang chuyên trồng các loại cây cho trái vụ nghịch đang “hốt bạc” như cam sành, bưởi Năm Roi, chanh không hạt. Hiện tại người trồng cam sành cũng phấn khởi khi giá cam sành dao động ở mức 29.000 - 30.000 đ/kg (loại nhất), tăng 8.000 - 10.000 đ/kg so với cách đây khoảng 1 tháng. Ông Lê Văn Hân ở ấp Đông Thạnh A, xã Đông Phước, huyện Châu Thành vừa thu hoạch gần 3 ha cam sành, với năng suất gần 10 tấn trái, bán được giá 29.000 đ/kg, sau khi trừ chi phí gia đình ông thu về nguồn lợi nhuận gần 250 triệu đồng

Ông Hân phấn khởi nói: “Thời gian gần đây, do diện tích cam sành bị nhiễm bệnh vàng lá gân xanh, vàng lá thúi rễ và mới nhất là bệnh vàng đầu xuất hiện ở TX Ngã Bảy và huyện Châu Thành nên lượng trái cung cấp cho thị trường ngày một hiếm, trong khi nhu cầu của người tiêu dùng lại tăng do đang vào mùa khô. Đây là nguyên nhân chính làm cho giá cam giữ ở mức cao trong thời gian qua”. Cũng theo ông Hân, mọi năm vào thời điểm này giá cam sành chỉ tầm 20.000 đ/kg, riêng năm nay tăng lên đáng kể. Hiện nhà vườn nào có cam bán trong lúc này đều trúng giá, thu được nguồn lợi nhuận kha khá. Đối với các nhà vườn trồng bưởi Năm Roi cũng đang “hốt bạc” khi giá bưởi cao hơn thời điểm sau tết từ 5.000 - 10.000 đ/kg. Cụ thể, bưởi loại 1 kg trở lên và mẫu mã đẹp có giá 31.000 đ/kg; từ 800 gram đến dưới 1 kg là 22.000 -25.000 đ/kg. Theo các nhà vườn, giá bưởi tăng cao đột biến là do mùa nghịch sản lượng cung không đủ cầu. Ông Trần Văn Bay ở ấp Kinh Mới, thị trấn Ngã Sáu, huyện Châu Thành cho hay: “Gia đình tôi vừa thu hoạch được 2 tấn bưởi, bán với giá 25.000 đ/kg, sau khi trừ chi phí thu được lợi nhuận hơn 20 triệu đồng. Nếu giá bưởi nghịch vụ năm nào cũng được như vậy thì nhà vườn đỡ khổ”. Bên cạnh đó, gia đình ông Chín Cương ở ấp Phước Tiến, xã Đông Thạnh, huyện Châu Thành (Hậu Giang) đang thu hoạch khoảng trên 1 tấn chanh không hạt/400 gốc. Với giá bán 20.000 - 22.000 đ/kg, vườn chanh sẽ mang về cho gia đình ông số tiền trên 25 triệu đồng. Được biết, chanh của ông đã được HTX chanh không hạt Thạnh Phước đặt mua và vẫn còn rất nhiều thương lái đến thu mua, nhưng ông không còn chanh để bán. Khan hàng là tình trạng chung của chanh không hạt Châu Thành hiện nay. Theo ông Nguyễn Văn Chiến, Chủ nhiệm HTX chanh không hạt Thạnh Phước, hiện giá chanh đã thêm 10.000 đ/kg so với một tháng trước đó. Tuy nhiên, nguồn cung không đủ cho thị trường. Nếu trước đây, mỗi ngày HTX này cung ứng cho các siêu thị hay DN trong và ngoài tỉnh hơn 2 tấn, nhưng nay sản lượng giảm xuống chỉ còn trên dưới 1 tấn.  Hiện tại, chanh không hạt được thương lái lùng mua với giá 25.000 đ/kg và dự đoán thời gian tới khả năng mức giá của chanh không hạt sẽ ở mức 40.000 đ/kg. Đây là điều mà người trồng chanh tại HTX Thạnh Phước và nhà vườn trong huyện Châu Thành đang phấn khởi chờ đợi.