Những khó khăn và hách thức mà BR-VT đang đối mặt trong công tác phòng chống HIV/AIDS hiện nay là tình hình dịch bệnh HIV/AIDS trên địa bàn mới chỉ giảm xu hướng gia tăng chứ chưa giảm sâu, giảm bền vững. Ở một số địa phương như: Vũng Tàu, Long Điền, Tân Thành số người nhiễm HIV/AIDS mới vẫn tiếp tục tăng do địa bàn phức tạp, dân số đông, cấu trúc dân số nhiều thành phần; các yếu tố nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS như: nghiện chích ma túy, mại dâm, tình dục đồng giới nam... khó kiểm soát, khó can thiệp. Khảo sát gần đây của cơ quan chức năng cho thấy 40% gái mại dâm bị nhiễm HIV không hề biết mình mắc bệnh…
Nguyên Phú, đồng đẳng viên Nhóm Phố Cảng, huyện Tân Thành cho biết: “Quan hệ tình dục đồng giới rất phức tạp, các bạn có thể thay đổi bạn tình thường xuyên, thay đổi người yêu thường xuyên. Và các bạn cũng thường tham gia vào các nhóm tiệc tùng có sử dụng các chất kích thích và có thể quan hệ tình dục tập thể do đó mức độ lây nhiễm HIV ở đồng giới rất là cao. Đa số là các bạn quan hệ với nhau nhưng không sử dụng các biện pháp an toàn để phòng chống HIV.”
Mặc dù được các dự án nước ngoài viện trợ, song số lượng bao cao su, bơm kim tiêm phát miễn phí mới chỉ đáp ứng được khoảng 50% nhu cầu; số người nghiện chích ma túy tham gia điều trị Methadone mới chiếm khoảng 20%; hơn 31% số người nhiễm HIV được điều trị ARV. Những địa phương không có Dự án tài trợ, hoạt động phòng, chống HIV/AIDS chủ yếu chỉ là tổ chức chiến dịch truyền thông hoặc tuyên truyền về phòng chống lây nhiễm HIV cho đại diện các ban ngành, đoàn thể. Thái độ kỳ thị đối với người nhiễm HIV/AIDS vẫn còn phổ biến trong cộng đồng, làm ảnh hưởng đáng kể đến việc tiếp cận dịch vụ điều trị của người nhiễm HIV, là rào cản cho việc xét nghiệm phát hiện HIV sớm và chuyển gửi bệnh nhân đến các cơ sở chăm sóc điều trị.
Bác sỹ Phạm Trung Thảo, Trưởng khoa Nhiễm, Bệnh viện Bà Rịa: “Đa số người nhiễm HIV là những đối tượng có ý thức kém, thứ hai là những đối tượng tiêm chích ma túy trong những quần thể nguy cơ cao, và mại dâm nên việc ít tuân thủ điều trị. Nếu ý thức không tốt thì dẫn đến hiệu quả điều trị không tốt, đó là một trong những khó khăn về vấn đề điều trị. Rồi yếu tố kỳ thị cũng dẫn đến khó khăn trong điều trị....
Từ năm 2008 đến nay, 80% chi phí đảm bảo cho hoạt động phòng chống HIV/AIDS lấy từ các dự án Quốc tế, như Quỹ toàn cầu, Ngân hàng thế giới, VAAC-Ban quản lý tiểu dự án hỗ trợ phòng chống HIV/AIDS, với hơn 61 tỷ đồng. Tuy nhiên, từ năm 2011 trở đi, các dự án quốc tế bắt đầu cắt giảm viện trợ, do Việt Nam đã thoát khỏi danh sách các quốc gia nghèo. Và đến năm 2016, dự án của Ngân hàng thế giới sẽ chấm dứt viện trợ tại Việt Nam cũng như tại BR-VT. Dự án Quỹ toàn cầu và dự án VAAC cũng tiếp tục cắt giảm kinh phí hỗ trợ và sẽ kết thúc viện trợ vào năm 2018. Đây là thách thức lớn đối với BR-VT trong hoạt động phòng chống HIV/AIDS.
Nói về vấn đề này, Bác sĩ Bùi Minh Kha, Giám đốc Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh BR-VT cho hay: “Trong thời gian tới, các dự án hỗ trợ phòng chống HIV/AIDS sẽ giảm mức đầu tư và dần dần rút khỏi Việt Nam thì không riêng gì BR-VT mà ở các tỉnh khác cũng gặp khó khăn khi thiếu kinh phí của các hoạt động phòng chống HIV/AIDS.”
Không chỉ các dự án nước ngoài bị cắt giảm mà ngân sách từ Chương trình Mục tiêu quốc gia về phòng chống HIV/AIDS tại BR-VT cũng đang cắt giảm dần. Năm 2013, chương trình Mục tiêu quốc gia về phòng chống HIV/AIDS cấp cho BR-VT hơn 2,3 tỷ đồng thì đến năm 2014 cắt giảm xuống còn khoảng 700 triệu đồng, năm 2015 cắt giảm còn khoảng hơn 800 triệu đồng; và năm 2016, chương trình kết thúc trên cả nước cũng như tại BR-VT.
Nguồn kinh phí viện trợ bị cắt giảm, nếu không được bổ sung kịp thời sẽ dẫn đến độ bao phủ của các hoạt động hỗ trợ thu hẹp, người nhiễm HIV không đủ chi phí sẽ bỏ điều trị ARV, người nghiện chích ma túy sẽ bỏ điều trị Methadone... Nguy cơ người nhiễm HIV bùng phát, người chết vì AIDS tăng lên, bệnh nhân HIV đang điều trị ARV bị kháng thuốc là điều khó tránh khỏi.
Trước những thách thức đặt ra trong công tác phòng chống HIV/AID giai đoạn tới, theo chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Y tế, UBND tỉnh BR-VT, ngành y tế đã và đang tích cực triển khai các giải pháp duy trì kết quả đạt được, đồng thời nỗ lực hạn chế mức độ lây nhiễm HIV, giảm tỷ lệ tử vong do AIDS trên địa bàn tỉnh.
Thanh Hoài