Giai đoạn 2013-2015, toàn tỉnh có 21 xã được chọn triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM). Tuy nhiên, đến nay chỉ có 13 xã hoàn thành 19/19 tiêu chí. Các xã còn lại hầu hết đều gặp khó khăn về vốn nên chưa hoàn thành chỉ tiêu.

Xã Bình Ba (huyện Châu Đức) xây dựng NTM với xuất phát điểm đạt 9/19 tiêu chí. Mục tiêu đề ra ban đầu là đến hết năm 2015, xã Bình Ba sẽ hoàn thành các tiêu chí nhưng đến tháng 6-2016, xã này mới chỉ đạt 16/19 tiêu chí, còn 3 tiêu chí chưa đạt là giao thông, trường học, cơ sở vật chất lĩnh vực văn hóa. Ông Nguyễn Khoa Hùng, Chủ tịch UBND xã Bình Ba cho biết, nguyên nhân chủ yếu làm chậm tiến độ hoàn thành tiêu chí xã NTM là do thiếu vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng. Nhu cầu vốn để hoàn thành các tiêu chí về giao thông, trường học và cơ sở văn hóa trong giai đoạn 2013-2015 lên đến 65 tỷ đồng, nhưng phải đến năm 2016 xã mới được bố trí vốn. Ông Nguyễn Khoa Hùng cho biết, được giải ngân vốn, xã tập trung bê tông hóa, cứng hóa 2,6km đường giao thông nông thôn, nâng cấp 3,37km đường trục chính, kênh mương nội đồng; nâng cấp trường THCS Trần Hưng Đạo… Cố gắng đến cuối năm 2016 hoàn thành các tiêu chí để được công nhận xã đạt chuẩn NTM.

Còn tại huyện Xuyên Mộc, có 5 xã thực hiện xây dựng NTM giai đoạn 2013-2015, đến nay chưa có xã nào hoàn thành đủ 19 tiêu chí. Ông Văn Thanh Hùng, Trưởng phòng NN-PTNT, Phó Trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo xây dựng NTM huyện Xuyên Mộc cho biết, cả 5 xã đều chưa hoàn thành các tiêu chí về giao thông, trường học, cơ sở vật chất văn hóa… Đây là những tiêu chí cần vốn đầu tư lớn nhưng việc huy động vốn rất khó khăn. Đơn cử, năm 2016, theo kế hoạch nguồn vốn huy động cho 5 xã thực hiện các tiêu chí NTM là 715 tỷ đồng, nhưng đã nửa năm trôi qua, các xã này mới chỉ huy động từ các nguồn vốn đạt 149 tỷ đồng. “Thiếu vốn nên việc triển khai xây dựng NTM gặp khó khăn. Dự kiến, cuối năm 2016, Xuyên Mộc phấn đấu có 2 xã Xuyên Mộc và Phước Thuận hoàn thiện cả 19 tiêu chí”, ông Hùng cho biết thêm.

Có những xã được đưa vào chương trình xây dựng NTM (giai đoạn 2013-2015) nhưng đến nay vẫn chưa đạt thêm được tiêu chí nào. Đơn cử như xã Tân Hải (huyện Tân Thành) xây dựng NTM với xuất phát điểm đạt 12/19 tiêu chí. Tuy nhiên hiện 7 tiêu chí còn lại của xã vẫn chưa hoàn thành. Theo ông Nguyễn Xuân Đăng, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Hải, nguyên nhân là do đề án quy hoạch NTM của xã vẫn chưa được phê duyệt nên nguồn vốn chưa được bố trí. “Chúng tôi kiến nghị các cơ quan có liên quan sớm phê duyệt đề án xây dựng NTM. Chỉ khi có đề án, xã mới triển khai được việc huy động nguồn lực từ nhân dân, DN”, ông Đăng cho biết.

Theo Ban chỉ đạo xây dựng NTM tỉnh, BR-VT là 1 trong số nhiều tỉnh thành trong cả nước tự cân đối nguồn vốn để xây dựng NTM nên không được sự hỗ trợ vốn từ Trung ương. Tuy nhiên, thời gian qua, do gặp nhiều khó khăn về ngân sách, nên tỉnh chưa thể bố trí đủ vốn, đáp ứng nhu cầu cho các địa phương xây dựng NTM. Trong năm 2015, tổng nguồn vốn các xã nằm trong chương trình xây dựng NTM đề nghị bố trí hơn 700 tỷ đồng, nhưng ngân sách tỉnh chỉ có thể bố trí khoảng 260 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, công tác vận động người dân đóng góp cho chương trình cũng còn hạn chế. Từ năm 2011 đến nay, tổng nguồn vốn huy động đóng góp của người dân hơn 600 tỷ đồng (chỉ đạt 17% tổng vốn huy động từ các nguồn). Việc huy động vốn từ các DN tham gia xây dựng NTM các địa phương cũng chưa khả quan. Nguyên nhân là do tình hình kinh tế khó khăn, các DN không mấy mặn mà đầu tư vào nông nghiệp. Một số địa phương như huyện Long Điền, Xuyên Mộc, Đất Đỏ… có ít DN nên huy động đóng góp rất hạn chế.

Ông Nguyễn Tiến Bảy, Chi cục trưởng Chi Cục Phát triển nông thôn, Chánh Văn phòng điều phối - Ban chỉ đạo thực hiện Chương trình xây dựng NTM tỉnh cho biết, để thực hiện đạt hiệu quả chương trình NTM, các huyện, thành phố cần chỉ đạo, hướng dẫn các xã triển khai thực hiện chương trình, phát huy hơn nữa vai trò của người dân, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền để tạo sự đồng thuận cao hơn nữa. Trước mắt, các địa phương cần tập trung huy động, bố trí lồng ghép các nguồn lực để tạo điều kiện cho các xã hoàn thành các tiêu chí chưa đạt và nâng cao các tiêu chí đã đạt theo quy định. Về nguồn vốn đầu tư hạ tầng nông thôn phục vụ đạt chuẩn các tiêu chí NTM, Văn phòng Điều phối NTM tỉnh sẽ xem xét, tham mưu trình UBND tỉnh trong thời gian tới để có hướng tháo gỡ khó khăn giúp cho các địa phương.