Cá chạch đồng, còn gọi là cá chạch bùn, có người còn gọi chạch bùn là “sâm đất”. Thịt cá thơm ngon, đạm nhiều, ít mỡ Là mặt hàng xuất khẩu được nhiều nước ưa chuộng như: Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên...

Ở nước ta chạch bùn phân bố tự nhiên ở miền Bắc và miền Trung. Sản lượng chạch bùn chủ yếu khai thác tự nhiên nhưng số lượng không lớn và ngày càng ít đi.

Đầu năm 2012, Trung tâm Khuyến nông Khuyến ngư (KNKN) Nam Định đã triển khai nghiên cứu nuôi thử nghiệm cá chạch bùn với mật độ thả 30-50con/m2. Đến nay mô hình đã cho kết quả khả quan, cá chạch phát triển tốt, tỷ lệ sống cao và phù hợp với điều kiện sống tại địa phương.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, có thể nuôi chạch được ở trong ao, ruộng nhưng mực nước không quá 40cm, trong ao phải có mương hố sâu 50-60cm để chạch trú ẩn. Khi nuôi trong ruộng, đáy bùn phải sạch, trên ruộng cần bón phân chuồng ủ hoai mục trước khi cấy lúa để tạo thức ăn tự nhiên cho chạch. Đối với nuôi trong ao cần thả thêm bèo tây trong ao để tạo chỗ trú ẩn cho chạch và giữ môi trường nước luôn sạch. Chạch bùn sống đáy, sống ở khu vực nước nông của sông, ao, hồ, kênh mương, ưa nước sạch; môi trường bùn đáy, nước đáy ao ô nhiễm nhiều mùn bã hữu cơ không thích hợp với cá chạch bùn.

Định kỳ kiểm tra tốc độ sinh trưởng của cá chạch đồng

Ngoài hô hấp bằng mang và da, chạch còn có thể thở bằng ruột. Khi nước thiếu oxy chạch có thể lên mặt nước đớp không khí, thực hiện việc trao đổi khí trong ruột sau đó khí được thải qua hậu môn ra ngoài. Với khả năng hô hấp tốt nên trong điều kiện thời tiết quá lạnh, quá nóng hoặc khi bị đe dọa của địch hại, chạch sẽ rúc sâu xuống bùn để lẫn trốn.

Chạch có thể sinh trưởng và phát triển ở nhiệt độ 15-30 độ C, thích hợp nhất là 25-27 độ C. Cỡ thương phẩm từ 25-30g/con, chiều dài 13-15cm, con to nhất có thể đạt 100g/con dài 20cm.

Giống chạch bùn hoàn toàn dựa vào tự nhiên, khi mua giống cần lưu ý mua giống được khai thác bằng đơm đó, chũm; không mua giống đánh bắt bằng điện. Giống phải đồng đều 4-6cm, không xây xát, mất nhớt. Mật độ thả 30-50con/m2.

Chạch ăn tạp, lúc nhỏ ăn động vật là chính (động vật đáy, động vật phù du) lúc lớn ăn thực vật là chủ yếu. Ngoài ra nuôi chạch còn có thể sử dụng nhiều loại thức ăn khác nhau như: khô đậu, cám gạo, nhộng tằm, thức ăn chế biến, thức ăn công nghiệp, cá tạp, ốc xay. Cho chạch ăn đầy đủ lượng thức ăn bằng 5-8% trọng lượng thân và cho ăn chủ yếu vào chiều tối (do tập tính ăn chủ yếu vào ban đêm).

Có thể nuôi cua kết hợp với chạch bùn nếu được cung cấp đủ thức ăn.

Trong thời gian tới (từ năm 2013), Trung tâm KNKN Nam Định sẽ tiếp tục xây dựng mô hình nuôi thử nghiệm chạch bùn để hoàn thiện xây dựng quy trình kỹ thuật cơ bản về nuôi chạch bùn, từ đó đưa vào áp dụng phổ biến trên địa bàn tỉnh, đồng thời phối hợp với các đơn vị đểv nghiên cứu sinh sản nhân tạo chạch bùn, nhằm chủ động nguồn giống và duy trì phát triển một nghề nuôi đối tượng mới này.