Rau má hay tích tuyết thảo hoặc lôi công
thảo (danh pháp khoa học: Centella asiatica) là một loài cây một năm thân thảo
trong phân họ Mackinlayoideae của họ Hoa tán (Apiaceae), có nguồn gốc
Australia, các đảo Thái Bình Dương, New Guinea, Melanesia, Malesia và Châu Á.
Nó được sử dụng như một loại rau cũng như trong y học Ayurveda và y học cổ
truyền Trung Hoa. Tên khoa học đồng nghĩa là Hydrocotyle asiatica L.,
Trisanthus cochinchinensis Lour.
Thân cây rau má gầy và nhẵn, là loại thân bò lan, màu xanh lục hay llục ánh đỏ,
có rễ ở các mấu. Nó có các lá hình thận, màu xanh với cuống dài và phần đỉnh lá
tròn, kết cấu trơn nhẵn với các gân lá dạng lưới hình chân vịt. Các lá mọc ra
từ cuống dài khoảng 5-20 cm. Bộ rễ bao gồm các thân rễ, mọc thẳng đứng. Chúng
có màu trắng kem và được che phủ bằng các lông tơ ở rễ.
Hoa rau má có màu từ ánh hồng tới đỏ,
mọc thành các tán nhỏ, tròn gần mặt đất. Mỗi hoa được bao phủ một phần trong 2
lá bắc màu xanh. Các hoa lưỡng tính này khá nhỏ (nhỏ hơn 3 mm), với 5-6 thùy
tràng hoa. Hoa có 5 nhị và 2 vòi nhụy. Quả có hình mắt lưới dày dặc, đây là
điểm phân biệt nó với các loài trong chi Hydrocotyle có quả với bề mặt trơn,
sọc hay giống như mụn cơm. Quả của nó chín sau 3 tháng và toàn bộ cây, bao gồm
cả rễ, được thu hái thủ công.
Rau má là cây cho lợi nhuận khá cao, nhưng trồng rau má phải dày công chăm sóc
và xuống giống đúng thời vụ (hợp lý nhất là tháng giêng Âm lịch). Mùa khô cần
tưới nước thường xuyên. Rau má khá nhạy cảm với thời tiết, môi trường. Sương mù
khiến cây vàng úa, cần tưới rửa vào buổi sáng. Những cơn mưa đầu mùa dù lớn hay
nhỏ cũng cần tưới nước, rửa axít và tránh môi trường thay đổi đột ngột làm cây
hư hỏng. Rau má thích hợp các loại phân hữu cơ sinh học và phân chuồng.
1- Chọn giống:
Hiện có 3 loại giống chủ yếu: giống rau má cọng tím (thân tím, phiến lá hình
dạng răng cưa), giống rau má mèo (cây thấp, lá nhỏ, bò sát mặt đất) và giống
rau má mỡ (thân to, lá to và xanh mướt, cây cao) là loại cho hiệu quả cao nhất
hiện nay.
2- Làm đất:
Không nên lên liếp cao quá dễ bị khô, nên làm theo kiểu cuốn chiếu đưa tầng đất
mặt nằm trên mặt liếp là tốt nhất. Sau khi lên liếp, làm rãnh thoát nước giữa
liếp và để tiện chăm sóc.
3- Bón phân:
+ Bón lót: Phân hữu cơ sinh học Better HG01: 50kg + vôi 100 - 150 kg + 2 kg nấm
Tricoderma trộn đều bón cho 1.000m2. Khoảng cách trồng 15 x 20 cm (3 đến 4
tép/bụi)
+ Bón thúc: Better NPK 16-12-8-11+TE 25kg hoà nước tưới cho 1000m2
4- Chăm sóc:
Vào mùa nắng nên tưới nước 1 đến 2 lần. Sau thu hoạch lứa đầu bón thêm 100 kg
phân hữu cơ sinh học Better HG01 + 1 kg nấm Tricoderma cho 1.000m2. Cần bổ sung
các nguyên tố vi lượng cho rau, có thể dùng 25kg Better NPK 16-12-8-11+TE hoà
nước tưới.
5- Phòng trư sâu bệnh: Một số sâu bệnh chính trên rau má
+ Nhện đỏ: Tấn công trên đọt non, chích hút nhựa làm lá nhỏ và dày, cây phát
triển kém. Nhện đỏ còn là môi giới truyền bệnh virus. Phòng trị cắt và chôn vùi
cây bị bệnh, đồng thời kiểm tra mật số nhện, dùng dầu khoáng SK 99 liều lượng
pha 20-25cc/bình 8 lít, Saromite 57 EC liều lượng 8-10cc/bình 8 lít, phun 4
bình/1.000m2.
+ Sâu ăn tạp: Cắn phá lá, thường xuất hiện mùa nắng, phòng trị bằng thuốc
Biocin 8000SC, Sapen Alpha, SecSaigon 25EC.
+ Gỉ sắt: Lúc đầu vết bệnh có màu nâu tím sau chuyển màu vàng liên kết nhau nằm
ở mặt dưới lá. Phòng trị: bằng các loại thuốc Carbenzim, nhóm có Mancozeb như
Mexyl MZ 72WP, Dipomate 80WP, liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
+ Bệnh đốm lá: Xuất hiện những đốm màu nâu đỏ đều trên mặt lá, sau đó vết bệnh
khô có màu xám, viền ngoài màu nâu, lây lan mạnh ra xung quanh. Phòng trị: Vệ
sinh đồng ruộng, chôn vùi những lá bị bệnh, bón phân cân đối, không sử dụng
phân bón qua lá lúc rau bị bệnh. Luân phiên sử dụng 3 loại: Alpine 80WDG –
Mexyl MZ 72WP – Copforce Blue 51WP cho hiệu quả phòng trừ rất tốt. Bà con sử
dụng đúng theo hướng dẫn và đảm bảo thời gian cách ly khi sử dụng thuốc BVTV
cho rau.
Kính chúc bà con và các bạn thành công!
Theo Công ty Hiếu Giang