Hiện nay, ở phía Bắc, rau nhút được trồng nhiều ở huyện Quốc Oai,
Thạch Thất- Hà Nội…Việc tận dụng mặt nước ao, hồ, ruộng trũng để trồng rau nhút
đang là cách làm hiệu quả, giúp tăng thêm thu nhập cho nhiều hộ dân.
Bỏ đầm nuôi cá..trồng rau nhút
Vào năm 2003, tình cờ ăn được món rau nhút ông Tấn quyết định chuyển
toàn bộ 5 mẫu ao nuôi cá chuyển sang trồng loài rau này. Vào thời điểm đó, chưa
kể quê ông chưa có ai trồng rau rút mà ngay cả ở khắp các tỉnh miền Bắc, ông Tấn
cũng chưa biết ai từng trồng loại rau này. Bởi rau nhút tiêu thụ ở miền Bắc chủ
yếu được vận chuyển từ miền Trung, miền Nam ra. Vì vậy, quyết định bỏ hết diện
tích nuôi cá để chuyển sang trồng một loại rau “lạ hoắc” của ông Tấn khiến nhiều
người ngạc nhiên, thậm chí coi là liều lĩnh.
Tuy nhiên, ông Tấn có những tính toán của riêng mình. Qua tìm hiểu,
ông Tấn biết rằng rau nhút chế biến được nhiều món ăn ngon, chứa nhiều chất tốt
cho sức khỏe, đặc biệt là có thể dùng như một vị thuốc chữa được nhiều bệnh như
nhức đầu, khó ngủ, sốt cao, táo bón, bướu cổ…Như vậy là thị trường của loại rau
này rất lớn, trong khi đó chi phí lại thấp, thời gian thu hoạch lại nhiều.
“Tôi so sánh giữa cái cá với cái rau ấy thì cá nó thu nhập thấp
hơn, rau này thu nhập cao hơn và chi phí nó ít. Thả cá thì 6 tháng tôi mới được
thu hoạch, bình quân 6 tháng thì chỉ được 30-40 triệu thôi. Riêng cái rau này
trừ chi phí rồi phải được 70-80 triệu. Thế tôi so sánh như thế nên tôi trồng
rau, không thả cá nữa.”Ông Tấn chia sẻ.
Với quá trình năm tự mày mò, học hỏi, đúc rút kinh nghiệm trồng của
bản thân, càng ngày ông Tấn trồng càng có hiệu quả. Hằng năm ông thu gần 200
triệu đồng.
Sau đây là một số chia sẻ kinh nghiệm của ông Tấn.
Ao trồng:
Rau nhút (có thể phía bắc gọi là rau rút) là cây trồng quen thuộc ở
hầu hết các tỉnh đồng bằng Sông cửu Long và Nam bộ. Loài này phát triển mạnh ở
môi trường nước, ưa sáng và thường được trồng theo kiểu thả bè ở các ao, hồ, đầm.
Nhờ hệ thống rễ chùm đặc biệt phát triển, cây rau nhút có thể hút các
chất vô cơ và hữu cơ hòa tan trong nước. Tuy nhiên nếu trồng rau ở khu vực ao hồ
có nguồn nước ô nhiễm, dễ gây tích tụ kim loại nặng. Các chất này có trong nước
thải chưa được xử lý triệt để. Chúng có thể làm rau bị vàng lá, thối phao, thân
nhũn, rễ có màu đen, ngọn teo lại, và lá không mở ra được dẫn tới gây chết hàng
loạt các bè rau.
Vì vậy khi nuôi thả rau, bà con cần chú ý bảo đảm nguồn nước sạch
và không bị ô nhiễm. Như vậy cây rau có thể sinh trưởng phát triển mạnh và cho
năng suất cao nhất.
Khi bà con cấy rau nhút trên ruộng trũng cải tạo, mực nước trong
ruộng cần đảm bảo từ 30- 50cm. Nếu nước trong ruộng bị khô thì rau sẽ kém phát
triển. Đối với các ao hồ, cần có độ sâu khoảng 1-2m, nước sạch, cấp thoát nước
thuận tiện. Như vậy sẽ giữ nhiệt độ nước mát mẻ trong giai đoạn mùa nóng, tránh
làm cây bị héo phao. Từ đó, cây sẽ phát triển xanh tốt hơn.
Thời vụ:
Rau nhút ưa khí hậu nóng, không chịu được mùa đông lạnh, vì thế việc
trồng hay để giống qua mùa đông thường gặp khó khăn. Ở miền Bắc, thời vụ trồng
có thể kéo dài từ tháng 3 – tháng 9 âm lịch. Chính vụ thường vào thời điểm
tháng 5 khi thời tiết ấm áp.
Trong cả thời vụ trồng trong năm, cứ 3 tháng bà con cần tiến hành
trồng mới diện tích rau trong ao. Như vậy sẽ giữ được mật độ rau không quá dày,
giúp rau có diện tích phù hợp để bò lan. Như thế cây rau sẽ to khỏe và xanh non
hơn.
Cách trồng:
Trước khi trồng rau bà con cần bơm nước vào ao, ruộng đảm bảo mực
nước phù hợp.
Trồng rau nhút, phải trồng thành nhiều khóm. Mỗi khóm nên chỉ trồng
2 ngọn. Mật độ: Khóm cách khóm: 2.5m.
Chú ý khi cấy xong phải cắm một cây tre dóc nhỏ kế bên và dùng dây
buộc gốc rau vào để gió không đẩy cọng đi nơi khác.
Ngoài ra, bà con nên thả thêm bèo tấm vào ao giúp cây nổi ngang mặt
nước nhờ lớp phao xốp màu trắng. Khi vào mùa mưa, thân rau thường bị nặng, dễ
chìm nên thả bèo trong ao sẽ giúp nâng thân, phao cây lên. Bên cạnh đó bèo còn
có tác dụng che phủ, làm trong và mát nước ao, tạo điều kiện mát mẻ để rau sinh
trưởng trong mùa nắng nóng. Những ngày thời tiết quá nóng, bà con chú ý dùng loại
bèo này che phủ cho thân rau để tránh lớp phao bị khô.
Chăm sóc:
Bón phân: Bà con có thể sử dụng phân đạm, phân lân hòa tan với nước
để tưới cho khóm r
au. Như vậy rau sẽ hấp thụ dinh dưỡng nhanh hơn và tiết kiệm lượng
phân hơn khi bón trực tiếp xuống ao ruộng.
Khối lượng: Lúc mới trồng 3kg đạm+2kg lân/1 sào Bắc Bộ. Rồi tăng dần
lên theo độ lớn của rau. Trong quá trình chăm sóc thì bón phân thành chu kỳ của
nó, cứ 3 ngày bón tưới 1 lần.
Ngoài ra bà con có thể kết hợp dùng phân bón qua lá để phun cho
cây sau mỗi đợt thu hoạch. Như vậy sẽ giúp cây lấy lại sức và cung cấp chất
dinh dưỡng cho cây mau ra ngọn non. Bà con chú ý không nên phun vào thời điểm gần
với ngày thu hoạch để tránh lãng phí dinh dưỡng do cây chưa kịp hấp thu.
Ghìm: Cứ 3 ngày, bà con nên dùng sào đi ghìm rau rút xuống nước 1
lần. Ông Tấn cho biết, làm thế này để dìm các phao của rau rút xuống nước để
tránh phao bị nắng nóng làm héo. Bởi nếu phao rau bị héo, rau sẽ không tươi
ngon và sinh trưởng phát triển chậm. Còn khi phao ngập nước, rau sẽ mọc nhanh
và vươn dài hơn, đồng thời trong quá trình ghìm rau, bà con cũng phải kiểm tra
lượng bèo trong ao để kịp thời điều tiết lượng bèo, tránh để bèo quá dày ảnh hưởng
tới rau nhút.
Phòng trừ các đối tượng gây hại :
Rau Nhút hầu như không có sâu bệnh, không phải phun thuốc bảo vệ
thực vật. Tuy nhiên khi trồng bà con cần chú ý diệt sạch ốc bươu vàng. Đây là đối
tượng gây hại rất lớn.
Để khắc phục hiện tượng ốc bưu và cá tạp ăn hại rau rút, bên dưới
những bè rau, ông Tấn thả cá trắm đen và cá trê lai. Cá trắm đen để diệt ốc
biêu vàng, còn cá trê lai sẽ ăn cá tạp trong đầm.
Thu hoạch:
Sau khi trồng từ 10-15 ngày bà con có thể tiến hành thu hoạch. Mỗi
lần thu hoạch cách nhau từ 7-10 ngày. Nếu được chăm sóc tốt cây rau rút có thể
kéo dài thời gian thu hoạch từ 6-7 tháng.
Lưu ý khi trồng rau sạch
Để đạt yêu cầu rau sạch, điều quan trọng là phải bón phân đúng
cách và hợp lý. Việc bón phân hợp lý sẽ làm tăng năng suất cây trồng, hiệu quả
kinh tế theo đó cũng tăng lên.
Khi đó hiệu quả sử dụng phân bón sẽ đạt mức tối ưu. Còn nếu lạm dụng
phân bón, không những gây lãng phí, không phát huy được tác dụng của phân mà
còn có thể gây ảnh hưởng xấu đến năng suất cây trồng và môi trường sinh thái,
tăng sâu bệnh dịch hại cho rau.
Kỹ thuật bón phân cho rau sạch tuyệt đối chú ý không dùng phân hữu
cơ tươi để bón hoặc tưới cho rau, chỉ bón phân hữu cơ đã được ủ hoai mục, có xử
lý diệt vi khuẩn theo hướng dẫn. Tuyệt đối không dùng nước sinh hoạt chưa được
xử lý để tưới lên cây rau. Cũng không dùng phân chế biến từ rác thải thành phố,
vì trong rác thải thường có chứa hoặc tiềm ẩn các kim loại nặng.
Phân hữu cơ nên trộn với phân lân và phân kali để bón lót cho ruộng
rau, bón xong rồi cày lật đất hoặc bón theo hốc hoặc theo luống, hàng. Nếu bón
theo hốc thì trộn đều phân bón vào từng hốc, lấp đất rồi trồng, nhằm tập trung
phân bón (tiết kiệm được phân). Cách này thường áp dụng cho cây có khối lượng
thân lá lớn, thời gian sinh trưởng dài. Còn bón theo luống, hàng thì rải phân đều
vào luống rồi lấp đất trồng.
Trong một năm bón cho 1ha khoảng 20 tấn phân hữu cơ, 500kg phân
supe lân hoặc lân nung chảy, 250 -300kg phân kali. Bón một lần hoặc chia làm
nhiều lần trong năm vào lúc thuận tiện thời tiết. Bón đủ lượng như vậy đất sẽ
tơi xốp và có dự trữ lân, kali, lưu huỳnh, magiê và các chất dinh dưỡng khác.
Cụ thể bón phân hóa học cho rau ăn lá được tính theo công thức
200:100:100. Hãy tính lượng phân dùng cho 1ha: Phân urê có 46% lượng N, phân
supe lân có 20% lượng P2O5, clorua kali có 60% lượng K2O.
Cách tính như sau:
Phân urê: 200 x 100/46 = 435kg.
Phân super lân: 100 x 100/20= 500kg.
Phân kali: 100 x 100/60= 167kg.
Còn nếu dùng phân hỗn hợp NPK 20:20:10 thì tỷ số cần có là 200/20;
100/20; 100/10 (10 : 5 : 10). Với tỷ số này ta chọn ra số chẵn thấp nhất là 5
tính số phân hỗn hợp cần có là 100kg x 5 = 500kg NPK 20:20:10.
Điểm cần chú ý: Định kỳ tùy theo đặc điểm của từng loại rau trồng
mà tưới phân đạm. Phân đạm càng pha loãng càng tốt và tưới vào gốc, tránh tưới
trên lá. Nồng độ bón thúc tăng theo thời gian sinh trưởng: cây con 1% và cây
trưởng thành 3%. Trước lúc thu hoạch rau từ 15 - 20 ngày nên ngừng tưới phân đạm
để đảm bảo lượng nitrat không quá cao vượt quá tiêu chuẩn cho phép.
Ths Phan Khoa