Chùm ngây hay ba đậu dại[1] (danh pháp hai phần: Moringa oleifera) là loài thực vật thân gỗ phổ biến nhất trongChi Chùm ngây(danh pháp khoa học: Moringa)
thuộc họ Chùm ngây (Moringaceae), xuất xứ từ vùng Nam Á nhưng cũng mọc hoang và được trồng, khai
thác, sử dụng nhiều nơi trên thế giới do có giá trị kinh tế cao.
Các bộ phận của cây chùm ngây có chứa nhiều khoáng chất quan trọng,
giàu chất đạm, vitamin, a-xít amin...
Trong lá và hoa còn tươi có chứa lượng:
- Vitamin C cao gấp 7 lần so với lượng vitamin C
có trong quả cam;
- Lượng can-xi gấp 4 lần,
- Lượng protein gấp 2 lần so với sữa;
- Hơn 4 lần vitamin A so với củ cà rốt.
Các bộ phận của cây như lá, rễ, hạt, vỏ cây, quả
và hoa có hoạt tính kích thích hoạt động của tim và hệ tuần hoàn, chống u bướu,
hạ nhiệt, chống kinh phong, chống sưng viêm, lợi tiểu, hạ huyết áp, hạ
cholesterol, trị tiểu đường, bảo vệ gan, chống nấm...
Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây chùm ngây
1. Kỹ thuật gieo ươm giống
- Xử lý hạt giống: Hạt giống được ngâm trong nước
nóng ấm 2 sôi + 3 lạnh (gồm 2 ca nước sôi hòa đều với 3 ca nước lạnh) ngâm 12
giờ vớt ra cho vào túi vải, treo ráo nước sau 4 giờ thì rửa chua một lần. Khoảng
24 - 48 giờ sau thì hạt nứt nanh, đưa cấy vô túi bầu được chuẩn bị sẵn.
- Túi bầu kích thước 9x12 cm được đục 4 lổ xung
quanh túi bầu, cách đáy túi bầu khoảng 1,5 - 2cm. Thành phần ruột bầu gồm 60% đất
pha cát, 30% xơ dừa hoặc tro trấu, rơm mục, 10% phân hữu cơ.
- Che bóng bằng lưới chuyên dùng hoặc lá dừa.
Giai đoạn đầu từ 50-60% ánh nắng, không chịu được nhiệt độ cao cây sẽ bị héo
lá. Tưới nước: Ngày tưới 2 lần vào buổi sáng 8-9 giờ, buổi chiều 4-5 giờ, tưới
vừa ướt túi bầu. Không tưới quá nhiều, cây sẽ bị thối rễ và chết.
2. Chăm sóc cây con trong vườn:
- Thường xuyên làm cỏ phá váng cho cây và phân
loại để có biện pháp chăm sóc cây tốt và phát triển đều. Cây được khoảng 1- 2
tháng tuổi thì tháo dàn che, từ từ đưa cây ra nắng để thích nghi và mau hoá gỗ
cứng cây trước khi đưa đi trồng. Thời gian nuôi cây trong vườn ươm từ 4-6 tháng
mới đưa đi trồng.
3. Kỹ thuật trồng cây Chùm ngây
a.Trồng đề làm rau xanh:
- Nếu là mục đích trồng làm rau xanh cung cấp
cho các cửa hàng siêu thị thì mật độ trồng 1m x 1,5m (cây cách cây 1m, hàng
cách hàng 1,5m). Khi cây cao khoảng trên 1m thì cắt đọt, cây sẽ ra nhiều nhánh
và tiếp tục cắt nhánh thì cây lại ra theo cấp số nhân, ta sẽ thu hoạch được lượng
rau nhiều.
- Thời vụ trồng: Thông thường mùa xuân đến hết
tháng 8.Không lên trồng muộn quá. Vì vào mùa đông cấy phát triển chậm
- Xử lý thực bì: Phát dọn sạch thực bì để hạn chế
sâu bệnh hại và thuận lợi cho đào hố. Hố trồng cây: Đào hố theo quy cách 30 x
30 x 30cm. Đào trước 30 ngày, cho phân vào hố trung bình 2-3 kg phân hữu cơ
hoai và lấp hố.
- Trồng cây: Dùng cuốc xới đều dưới hố, xé túi bầu
đặt cây ngay trung tâm hố, cây phải thẳng đứng, lấp hố ém đất xung quanh. Lấp
theo hình nón úp đề cây không bị úng nước về mùa mưa sẽ bị chết nhiều.
b. Trồng để làm dược liệu
- Nếu mục đích trồng làm dược liệu là chính thì nên trồng theo mật độ 3mx3m
(hàng cách hàng 3m, cây cách cây 3m). Trồng theo nanh sấu, các nội dung khác thực
hiện như trên. Hố trồng cây: Đào hố theo quy cách 40 x 40 x 40cm đào trước 30
ngày, cho phân vào hố trung gbhbhgvbình 3 - 4 kg phân hữu cơ hoai và lấp hố.
4. Chăm sóc, bảo vệ
- Giai đoạn đầu, cấm không cho gia súc, gia
cầm vào khu vực trồng cây vì cây đang non, mềm dễ bị gãy và dậm đạp hư cây.
Mùa khô, dọn sạch thực bì hạn chế bị cháy lan. Hằng năm có kế
hoạch làm cỏ, xới vun gốc và bón
phân cho cây.
Có một số nơi bán chùm ngây uy tín như: shopchumngay.com