Sự phát
triển của nhựa có nguồn gốc dầu mỏ là một trong những thành tựu huy hoàng của
thế kỷ 20. Với tính chất cơ học đặc biệt và giá thành không đắt đã làm cho
chúng trở thành nguyên liệu phổ biến trong cuộc sống hàng ngày.
Tuy nhiên, quy mô sản xuất nhựa lớn và những hậu quả đối với môi trường, kết
hợp với những hạn chế trong việc xử lý mà cần phải giải quyết theo mô hình sử
dụng tài nguyên hiện nay là "khai thác, sản xuất và xử lý". Do đó,
nhựa phân hủy sinh học có nguồn gốc từ các nguyên liệu thay thế, có thể tái tạo
đang hấp dẫn hơn, tuy nhiên cho đến nay chúng không thể cạnh tranh về giá cả và
hiệu suất so với nhựa từ dầu khí.
Hiện nay, các nhà nghiên cứu tại Đại học Stanford và IBM Research đang phát
triển phương pháp hóa học mới mà có thể tạo ra nhựa phân hủy sinh học hiệu quả
và không tốn kém, phù hợp để sản xuất hàng loạt các mặt hàng đa dạng như dĩa,
các thiết bị y tế và các loại vải. Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí
Nature Chemistry.
Giống như nhiều phản ứng hóa học, để tạo ra các polyeste phân hủy sinh học đòi
hỏi phải có sự hỗ trợ của một chất xúc tác - một lớp hóa chất đặc biệt làm tăng
tốc độ phản ứng hoặc đẩy nó qua rào cản năng lượng. Các chất xúc tác tiêu chuẩn
được sử dụng để sản xuất nhựa phân hủy sinh học phải có nguồn gốc kim loại, đó
chính là khó khăn, gây tốn kém trong việc loại bỏ vật liệu cuối cùng, làm cho
chúng khó phân hủy trong môi trường.
Nhóm nghiên cứu của Robert Waymouth thuộc Stanford và James Hedrick của IBM
Research đã trình bày về chất xúc tác thay thế được làm từ các hợp chất hữu cơ
phổ biến.
Các nhà nghiên cứu đã chế tác ra chất xúc tác bằng phản ứng của các thành phần
hóa học thông thường - thiourea với alkoxide kim loại. Kết quả là chất xúc tác
đó đạt cả hai vừa nhanh và có chọn lọc, nghĩa là nó vượt trội cả về tốc và tạo
điều kiện cho phản ứng, đồng thời không làm thay đổi hình dạng hoặc tính chất
của polymer khi được hình thành.
Robert Waymouth, Robert Eckles Swain Giáo sư hóa học tại Đại học Stanford cho
biết: "Trong khi nhiều chất xúc tác hoặc là nhanh hoặc là chọn lọc thì
chất xúc tác này đạt cả hai ưu điểm. Việc chuẩn bị chúng khá đơn giản, dễ sử
dụng và có thể dễ dàng được chấp nhận bởi bất kỳ ai có một chút kiến thức cơ
bản về hóa học".
Waymouth cho biết, ngoài việc giảm chi phí và các tác động môi trường, chất xúc
tác mới có độ êm cao, có thể sử dụng để sản xuất ra nhiều loại nhựa thích hợp
cho các chức năng khác nhau. Nghiên cứu có thể tạo ra axit polylactic, một
polyester có thể phân hủy sinh học thường được sử dụng để ủ phân thương mại và
được sử dụng trong Plasticware dùng một lần, chẳng hạn như bộ đồ ăn, chén, đĩa
và dĩa. Nó cũng có những ứng dụng trong y tế như khâu vết thương, cấy ghép và
ống đỡ động mạch, cũng như cấy ghép y sinh và các vật liệu vận chuyển thuốc.
Những vật dụng hàng ngày như màng bọc thực phẩm và vải không dệt cũng là một
tiềm năng.
Các nhà nghiên cứu cho biết, mặc dù các các kết quả được dựa trên một thập kỷ
nghiên cứu, tuy nhiên đây chỉ là những bước đầu tiên. Bởi vì kỹ thuật này tương
đối đơn giản và các chất xúc tác dễ dàng thay đổi, những tiến bộ này có thể tao
ra chất xúc tác mới và hữu ích để sản xuất ra nhựa phân hủy sinh học mới.
Xiangyi Zhang, sinh viên sau đại học ở trường Stanford đã tiến hành các thí
nghiệm trong nghiên cứu cho biết: "Thiết kế chất xúc tác của chúng tôi
đơn giản và chung, được chứng minh là có lợi ích không chỉ đối với phản ứng
trùng hợp mà còn đối với một loạt các phản ứng hữu cơ khác". Nghiên
cứu, "Những phản ứng trùng hợp mở vòng nhanh và có chọn lọc bởi
alkoxides và thioureas" được tài trợ một phần bởi Quỹ Khoa học Quốc
gia.