Hôm nay, đang tìm hiểu về cây chùm ngây, thì em thấy thật đau lòng, loài cây "độ sinh", cứu đói lại làm chết ểu bao nhiêu người. Dinh dưỡng của cây chùm ngây là có thật, vậy tại sao nó lại không được đón tiếp? Chắc tại dân ta quá quen với nó, mà lại không có thói quen ăn nó. 
Nhưng cũng tình cờ em lại đọc được topic này, nghĩ ra một ý tưởng: người không ăn thì cho gà ăn, trước mắt là giải quyết "đầu ra" cho cái lá "hút khổ", sau này biết đâu lại tạo được thương hiệu "gà chùm ngây".
Dưới đây là bài viết em đọc được, nói về một người đã sưu tầm các loại cây đã được/ có tiềm năng dùng trong chăn nuôi, các bác cho ý kiến:
Rau cỏ tươi làm thức ăn cho gà:

Nói về tầm quan trọng của rau cỏ tươi, chúng ta hãy nghe kiến giải của đại sư kê Frank Shy (Narragansett) trong cuốn "Modern Breeding of Gamefowl":
"Đứng đầu danh sách về cơ sở vật chất là bãi chăn thả đủ rộng với thật nhiều cỏ xanh tương ứng với quy mô đàn gà. Theo kinh nghiệm của tôi, cỏ “tốt” là thức ăn quan trọng nhất trên đời cho sự phát triển của gà con. Nó giá trị hơn tất cả các loại thức ăn khác gộp lại. Trên thực tế, tôi biết nhiều trường hợp những loại thức ăn xịn nhất cũng không thể bù đắp nổi những khiếm khuyết vì thiếu cỏ tốt.

Xin nhấn mạnh từ cỏ “tốt”. Không phải cỏ nào cũng như nhau. Một số bổ dưỡng hơn số khác. Bổ dưỡng hơn rất nhiều. Một loại cỏ không mọc trên tất cả các loại đất hay ở mọi vùng khác nhau trong nước. Bởi vậy, tôi gợi ý các bạn nên liên hệ với các trường đại học hoặc các cơ quan nông nghiệp ở bang nhà, cho họ biết vấn đề của bạn, và nhờ họ giới thiệu những loại cỏ giàu dinh dưỡng ở địa phương của bạn. Họ có lẽ sẽ cần mẫu đất ở chỗ bạn để phân tích thành phần hóa học, và giới thiệu những loại phân bón nhất định .v.v. Cố gắng làm theo những lời khuyên của họ. Đừng ngại liên hệ. Bạn đã trả phí dịch vụ thông qua tiền đóng thuế của mình vậy hãy tận dụng họ một cách phù hợp. Ngoài ra, rồi bạn sẽ thấy những nơi này rất nhiệt tình cộng tác.

Còn đây là một vấn đề khác. Chất lượng đất của bạn ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cỏ mà bạn trồng. Nhiều khả năng, bãi chăn thả của bạn quá lớn nên bạn thấy không thực tế hoặc quá tốn kém nếu bón phân một cách toàn diện.
Điều này đặc biệt đúng với việc sử dụng phân ủ (compost) như là một phần thuộc chương trình chăm bón của bạn. Theo đó, bạn dành một khoảnh đất riêng, thậm chí chỉ độ năm chục feet vuông [~4.6 m2], và ủ phân. Cố gắng đắp thành đống lớn bằng cỏ vụn và khi khô đi, nó sẽ tạo thành một lớp phủ dày. Tôi chuộng phân ủ và phân bò hơn bất kỳ loại phân hóa học thương mại nào. Cũng bổ sung thêm phân gà lấy từ trại. Rồi theo dõi chất lượng cỏ trong khoảnh đất 50-feet vuông của bạn, và phản ứng của gà trên đó. Dĩ nhiên khoảnh đất càng rộng càng tốt. Đàn gà sẽ xử hết từng ngọn cỏ trong đó trước khi đụng đến cỏ ở nơi khác".

Đại sư chỉ cho ý kiến chỉ đạo thôi, về chi tiết cây gì, chăm bón ra sao thì ông khoán trắng cho nhà nước Mỹ. Bà con ta cũng nên nghe theo lời ông mà đi hỏi các cơ quan nông nghiệp ở địa phương xem chỗ mình nên trồng cây hoặc cỏ gì cho con gà ăn để nó mập mạnh nghen. Trong thời gian chờ đợi, chúng ta hãy cùng tìm hiểu xem giang hồ có đồn đại thứ gì bổ béo chăng?
1- Rau lấp

Loại cỏ này bà con có đề cập trên diễn đàn nông nghiệp. Miền Bắc trước đây cấy trồng làm thức ăn gia cầm, gia súc. Lý do là vì gà thích ăn mà năng suất lại rất cao chứ hàm lượng protein nghe nói rất thấp.

*Đại từ điển bách khoa ghi nhận như sau “Rau lấp (tên khoa học Aneilema keisak) còn gọi là rau thài lài nước, rau ngấp ngó, họ Thài lài (Commelinaceae). Thân mềm, xốp, bò lan trên mặt ruộng, thân có đốt phân thành nhiều nhánh, đâm rễ ở các đốt già. Lá hình lưỡi mác hẹp, không có cuống, màu hơi tía. Rau lấp ưa ẩm, chịu lạnh; nhân giống vô tính; phân bố ở Triều Tiên, Nhật Bản, Trung Quốc, Việt Nam... Ở Việt Nam, rau lấp mọc hoang ở một số tỉnh vùng núi phía bắc và được trồng nhiều ở đồng bằng Bắc Bộ làm thức ăn xanh trong vụ đông. Rau lấp phát triển tốt từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau ở các tỉnh phía bắc; khi được chăm bón tốt, năng suất chất xanh đạt 200 - 300 tấn/ha/vụ. Rau lấp cũng được phát triển khá tốt ở vùng duyên hải Miền Trung và Tây Nguyên. Rau lấp giàu vitamin, protein (?) và chất khoáng. Được coi là thức ăn xanh có giá trị cho lợn, gà, vịt, ngan, ngỗng trong vụ đông”.
*Tên khoa học mới của rau lấp là Murdannia keisak.

*Cây ưa vùng ẩm ướt, nước sâm sấp, thích hợp trồng ở vùng ven bờ ao, hồ, kênh dẫn nước. Các nhà vườn ở miền Tây thường có kênh dẫn nước, phục vụ tưới tiêu. Ví dụ ở dưới là vườn nhà bạn Nghia_IT, ven bờ kênh có thể trồng rau lấp.
*Rau lấp trông rất giống với rau trai (dễ nhầm lẫn), thực ra có hai loại rau trai là rau trai thường hay cỏ chân vịt (Commelina communis) và rau trai hạt nhám hay thài lài trắng (Commelina diffusa) nhưng lá to hơn và bông xanh tím thay vì lá nhỏ và bông trắng phớt hồng ở rau lấp. Nghe nói các thứ này gà không chuộng.
*Cây này bà con miền Bắc hiện vẫn trồng để nuôi cá trắm cỏ. Nhưng trên mạng chẳng có tấm hình nào, mọi hình ảnh đều lấy từ các trang web của nước ngoài. Các bạn chịu khó tìm vậy, nếu tìm không ra thì thay bằng rau muống, nghe nói dinh dưỡng tương đương, chỉ thua về năng suất thôi, nhưng bù lại người ăn được!
2- Cây chè đại

Cây chè đại Trichanthera gigantea có hàm lượng protein 17.9% (12.0 - 21.7%), trọng lượng khô 17.5% và thích nghi tốt với nhiều vùng khí hậu khác nhau. Lưu ý rằng nhu cầu protein của gà từ 16-20% nên nếu được chăm bón tốt thì cây chè đại đáp ứng... vừa đủ (tin rất không vui đối với các công ty chế biến thức ăn gia cầm). Cây có thể trồng thâm canh hoặc xen canh trong vườn cây ăn trái, cây công nghiệp như tiêu, điều. Lá cây có thể dùng tươi hay phơi khô, xắt nhỏ hoặc xay thành bột để trữ và trộn vào cám cho gà ăn dần. Sau đây là phần giới thiệu của kỹ sư Đậu Thế Năm ở Viện KHKT Nông Lâm Nghiệp Tây Nguyên:
"Cây chè đại thuộc họ Acanthaceae, họ phụ Ancanthoideae, bộ Trichanthera, chi Hera, loài Trichanthera gigantea. Cây thân bụi, tán tròn, nhánh bậc hai, lá cánh quạt dài đến 26 cm và rộng 14 cm, đỉnh nhọn, bản hẹp, nở hoa theo chu kỳ.
Cây chè đại là loài mới, làm thức ăn gia súc được nhập vào Việt Nam năm 1993 từ Colombia, đây là loại cây năng suất khá cao, rất giàu protein, khoáng và vitamin. Hiện nay cây chè đại đã được trồng ở miền Tây Nam Bộ và vùng núi phía Bắc nước ta để làm thức ăn cho gia súc và cá. Kết quả cho thấy việc sử dụng cây chè đại làm thức ăn gia súc đã mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt trong chăn nuôi.

Cây mọc nhiều ở vùng núi Colombia, dọc theo các dòng suối và khu vực đầm lầy Costa Rica tới phía Bắc Nam Mỹ. Đây là loài cây làm thức ăn gia súc, thích nghi với nhiều điều kiện khí hậu khác nhau. Chúng có thể sống cao độ trong khoảng 0 – 2000m (Murgueitio, 1989), 800 - 1600m (Acero 1985) và từ 500 - 1800m trên mực nước biển (Jaramillo & Correcdor 1989). Đối với vùng có khí hậu ẩm ướt, lượng mưa hằng năm khoảng 1000- 2800mm (Jaramillo & Correcdor 1989) cây vẫn có khả năng sinh sống, ngay cả khi lượng mưa lên đến 5000 - 8000mm/năm (Murgueitio1989). Cây chè đại phát triển được trong điều kiện đất acid [phèn], kém màu mỡ nhưng thoát nước tốt.

Cây chè đại Trichanthera gigantea có thể thu hoạch lần đầu tiên ở 4 - 6 tháng tuổi, năng suất 15,6 và 16,74 tấn/ha (thân tươi) tương đương 40000 cây/ha (khoảng cách 0,5m x 0,5m), sau 1,5 - 3 tháng thu hoạch một lần năng suất 17 tấn/ha/1 lần cắt (khoảng cách 0,75 cm x 0,75 cm). Tổng sản lượng (lá tươi và thân xanh) lên đến 53 tấn/ha/năm. Cây chè đại có khả năng tái sinh mạnh mẽ, ngay cả trong điều kiện thu hoạch nhiều lần mà không cung cấp phân bón. Điều này cho thấy quá trình tổng hợp ni-tơ có thể xảy ra ở phần rễ thông qua hoạt động của Mycorrhiza hay những vi sinh vật khác. Cây chè đại đáp ứng tốt với ni-tơ của phân u-rê lên đến 240 kg ni-tơ/ha/năm.

Hàm lượng protein chứa bên trong lá thay đổi từ 15 - 18% và hầu hết là protein thật. Hàm lượng can-xi đặc biệt cao so với các loại cây thức ăn khác. Thí nghiệm kiểm tra các chất kháng dinh dưỡng, Rosales & Galindo (1987) chứng minh rằng trong cây chè đại không có các chất alkaloid hay tannin, hàm lượng saponin và steroid thấp.

Kết quả thử nghiệm của Khoa chăn nuôi Trường ĐH Cần Thơ cho thấy: Việc sử dụng lá cây chè đại tươi dưới dạng bột cỏ cho gia súc, gia cầm và cá mang lại năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế cao hơn. Đặc biệt, chất lượng thịt, trứng vàng, thơm ngon hơn so với lô đối chứng không sử dụng lá cây chè đại.
Nhiều hộ nông dân ở Cần Thơ đã và đang sử dụng lá cây chè đại tươi bổ sung vào khẩu phần thức ăn cho heo: 4,2kg/con/ngày với heo nái và 3,6kg/con/ngày với heo thịt, tương đương 110 – 130g protein/con/ngày cho kết quả tốt: Heo nái sinh sản tốt, heo thịt tăng trọng cao. Gà, vịt, cút đẻ có bổ sung lá cây chè đại vào khẩu phần thức ăn cũng cho kết quả tốt: đẻ trứng nhiều hơn, chất lượng trứng tốt hơn".

3- Cây chùm ngây

Cây chùm ngây Moringa oleifera (tên đồng nghĩa Moringa pterygosperma) là cây thân gỗ nhỏ, sinh sống ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới trong vùng Nam Á thuộc bang Kerala của Ấn Độ. Loài cây này đã có lịch sử trồng trọt tới hơn 4.000 năm. Nó được trồng phổ biến ở Châu Á và Châu Phi. Nó được người Ấn Độ trân trọng đặt tên là cây Độ Sinh (Tree of Life). Các nhà dược học, các nhà thực vật học, dựa vào hàm lượng dinh dưỡng và nguồn dược liệu quí hiếm được kiểm nghiệm, đã không ngần ngại đặt tên cho nó là cây Thần Diệu (Miracle Tree).
Chùm ngây đã hiện diện ở Việt Nam ta từ lâu đời (mọc hoang nhiều nhất ở vùng Ninh Thuận, Bình Thuận) nhưng trong vài chục năm trở lại đây người ta nghiên cứu thấy nó có nhiều tác dụng đặc biệt nên tưởng là cây mới du nhập. Gần đây phong trào trồng và sử dụng cây này đang phát triển rầm rộ nên kiếm giống cũng chẳng khó. Lá cây có hàm lượng protein 24.3% (17.1 - 29.7%), trọng lượng khô 26.2%, cao tương đương với một số loại cỏ làm thức ăn cho bò sữa. Lý do cây này được giới thiệu bởi nó đáp ứng được hai mục đích và tận dụng trồng ở hàng rào. Sư kê Philippines Larry Locara (SuperMax) từng sử dụng lá chùm ngây như là thảo dược phòng bệnh cho gà nhưng nếu trồng được nhiều thì lấy cho gà ăn dặm cũng tốt!

 4- Bèo hoa dâu

Theo Vi.Wikipedia “Bèo hoa dâu là tên gọi chung của họ Azollaceae, độc chi Azolla bao gồm 7 loài thực vật sống trên mặt nước ở các ao, hồ nước ngọt, có lá nhỏ hình xuyến màu xanh lá cây. Rễ của loài này luôn ngâm trong nước. Chúng cộng sinh với vi khuẩn lam Anabaena azollae, để chuyển hóa ni-tơ từ không khí. Bèo hoa dâu được dùng ở một số nơi làm thức ăn cho lợn. Nhờ khả năng chuyển hóa ni-tơ, bèo hoa dâu đã tạo nên một cách mạng nông nghiệp trong trồng lúa nước ở châu Á. Khi ruộng lúa ngập nước, bèo hoa dâu được phát triển để hấp thu ni-tơ. Khi ruộng lúa cạn, bèo chết để lại nguồn phân đạm [protein] tự nhiên (là loại phân xanh).

Bèo hoa dâu là loài thực vật đầu tiên được con người mang vào vũ trụ (do Phạm Tuân đem theo để thí nghiệm trên vũ trụ. Nó có thể là thực phẩm trên vũ trụ trong tương lai bởi vì bèo hoa dâu chỉ cần nước và không khí để tạo ra chất đạm (loại dưỡng chất cần thiết cho cuộc sống). Ứng dụng của bèo trong đời sống là khá phổ biến”.

Bèo hoa dâu chứa 20.6% đạm (13.9 - 28.1%), trọng lượng khô 6.7% và được nhiều nơi trên thế giới trồng trọt để dùng làm thức ăn cho gia súc, gia cầm! Vấn đề của các loại bèo là tỷ lệ trọng lượng khô khá thấp, khoảng 6-8%.
5- Cỏ linh lăng:

Cỏ linh lăng Medicago sativa là loài cây thuộc họ Đậu Fabaceae. Hàm lượng protein cao 18.2% (15.8 -25.9%), trọng lượng khô cực cao 89.4% (thay đổi tùy theo mùa và tần suất thu hoạch) khiến nó rất thích hợp làm thức ăn cho gia súc, gia cầm. Sử sách ghi nhận nó được sử dụng tại châu Á khoảng năm 700 trước công nguyên, có lẽ ban đầu được trồng tại Iran, sau đó đưa vào châu Âu rồi châu Mỹ.

Giống như các loài họ Đậu khác, mắt rễ của chúng có chứa vi khuẩn Sinorhizobium meliloti với khả năng cố định đạm (fix nitrogen), và nó được sử dụng như là loại thức ăn gia súc hiệu quả cao, giàu protein mà ít phụ thuộc vào lượng ni-tơ lấy từ đất. Cỏ linh lăng là một trong số ít thực vật có sự tự đầu độc (autotoxicity). Tức hạt cỏ sẽ khó nảy mầm trong khu vực vốn đã có cỏ linh lăng. Vì vậy, đồng cỏ linh lăng nên được luân canh (trồng loại cây khác như bắp và lúa mì) trước khi tái gieo hạt.

Theo thông tin trên mạng, cây này chịu úng kém, dễ bị thối rễ. Côn trùng cũng tấn công mạnh vì nó... ngon. Nó cũng đòi hỏi phải có chế độ chăm bón thích hợp bằng phân hữu cơ hay hóa học. Dẫu có một số thảo luận nhưng dường như chưa mấy ai ở ta trồng thành công loại cỏ này khi áp dụng vào chăn nuôi.