Hiện nay, đất nước ta hòa bình, ổn định, đang đẩy mạnh công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, luôn đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những thành tựu đó góp phần tăng cường sức mạnh và tiềm lực mọi mặt của đất nước, đồng thời ngày càng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Ngoài ra, cũng góp phần quan trọng trong việc củng cố vững chắc độc lập dân tộc và chế độ xã hội chủ nghĩa, tạo tiền đề để đất nước tiếp tục phát triển bền vững trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi đó đất nước ta cũng còn đứng trước những khó khăn, thách thức. Vì thế, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc hiện nay không chỉ chống chiến tranh xâm lược, bảo vệ độc lập, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ chủ quyền quốc gia, vùng trời, vùng biển Tổ quốc mà cũng gắn liền với việc bảo vệ Đảng và Nhà nước, bảo vệ công cuộc lao động hòa bình của nhân dân, bảo vệ sự nghiệp đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Vì thế, bảo vệ Tổ quốc là nhiệm vụ chiến lược thường xuyên của toàn Đảng, toàn dân và của cả hệ thống chính trị, trong đó lực lượng vũ trang nhân dân là nòng cốt và đội ngũ thanh niên là những người chiến sĩ anh dũng, luôn chắc tay súng canh giữ toàn vẹn từng tấc đất và biển, trời quê hương, là một nhiệm vụ thể biểu hiện lòng yêu nước của thế hệ thanh niên hiện nay. Luật Nghĩa vụ quân sự cũng đã khẳng định: “Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và quyền cao quý của công dân”

Dân tộc ta có truyền thống kiên cường, bất khuất chống giặc ngoại xâm, có lòng yêu nước nồng nàn, sâu sắc. Trải qua mấy ngàn năm lịch sử, ông cha ta đã kiên cường và anh dũng đứng lên đánh đuổi giặc xâm lăng; phải đổ biết bao xương máu để dựng nước và giữ nước. Mảnh đất hình chữ S nhỏ bé chưa bao giờ được yên, luôn bị giặc ngoại xâm lăm le nhòm ngó. Vì vậy, thực hiện nghĩa vụ quân sự là trách nhiệm và nghĩa vụ thiêng liêng cao cả đối với mỗi người con đất Việt, lên đường làm nghĩa vụ quân sự để bảo vệ tổ quốc, non sông gấm vóc của chúng ta, nhất là trong tình hình đất nước ta hiện nay còn đang có những vấn đề “nóng bỏng” thì mỗi người con Việt Nam luôn sẵn sàng đánh đổi xương máu của mình để bảo vệ Tổ quốc, họ luôn đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu, chỉ một mục đích phục vụ lợi ích quốc gia, dân tộc. 

Dựng nước phải đi đôi với giữ nước, đó là quy luật tồn tại và phát triển, nhất là trong sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước với xu thế hội nhập và phát triển hiện nay. Chúng ta không được một phút lơi lỏng nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Để phát huy tác dụng khi chiến tranh bất ngờ có thể xảy ra, ngay lúc này, vào thời bình chúng ta phải tuyển quân để rèn luyện, đáp ứng kịp thời yêu cầu khi có chiến tranh. Thời bình là lúc chúng ta chuẩn bị tiềm năng và lực lượng để phục vụ nếu có chiến sự bất ngờ. Bất kỳ một quốc gia nào, trong bất cứ thời nào, muốn binh hùng, tướng mạnh, đánh giặc giỏi, cũng phải thường xuyên huấn luyện giỏi, chuẩn bị tốt mọi vật, lực. Hơn nữa, tham gia nghĩa vụ quân sự không phải chỉ để cầm súng mà còn để rèn luyện phẩm chất đạo đức, ý thức chính trị và bản lĩnh sẵn sàng chiến đấu khi Tổ quốc cần.

Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam khẳng định “Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và cao quý của công dân. Công dân có bổn phận làm nghĩa vụ quân sự và tham gia xây dựng quốc phòng toàn dân”. Hiến pháp khẳng định nghĩa vụ và quyền bảo vệ Tổ quốc của công dân, nói lên vị trí, ý nghĩa của nghĩa vụ và quyền đó. Cho nên, mỗi công dân phải có bổn phận thực hiện đầy đủ nghĩa vụ và quyền lợi đó. Nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ vẻ vang của công dân phục vụ trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Sống trong xã hội, khi mỗi người được hưởng những quyền do pháp luật quy định, thì mỗi công dân cũng có trách nhiệm thi hành những nghĩa vụ đóng góp sức mình cho xã hội, cho tổ quốc. Mỗi công dân thực hiện nghĩa vụ quân sự nằm trong độ tuổi thanh niên. Nhiều thanh niên sau khi hoàn thành nghĩa vụ thiêng liêng với tổ quốc lại muốn phục vụ lâu dài trong quân đội, bởi môi trường quân đội với tính kỷ luật cao giúp cho thanh niên tôi luyện bản lĩnh kiên định vượt qua mọi khó khăn thử thách; suy nghĩ chín chắn, chắc chắn hơn; sống và làm việc có tinh thần trách nhiệm, có kế hoạch và khoa học; trí lực và thể lực mạnh mẽ hơn. Ngoài ra, sau khi xuất ngũ thanh niên được tạo điều kiện về học nghề, tìm kiếm việc làm góp phần giảm bớt tình trạng thất nghiệp trong xã hội. Thực hiện nghĩa vụ quân sự vừa là nghĩa vụ vừa là trách nhiệm, đồng thời đó là sự trải nghiệm mới mẻ trong cuộc đời mỗi công dân Việt Nam.

Quyền bảo vệ Tổ quốc là thiêng liêng, cao quý nhất, thanh niên lên đường làm nghĩa vụ quân sự là để rèn luyện, thích ứng nhằm ứng phó khi đất nước có chiến tranh. Việc làm đó là để mỗi thanh niên nâng cao ý chí sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, thực hiện nghĩa vụ quân sự không chỉ là trách nhiệm, nghĩa vụ, mà cao hơn cả nó còn là niềm tự hào của mỗi thanh niên Việt Nam, nhất là trong tình hình hiện nay, khi mà chủ quyền quốc gia của nước ta đã và đang bị đe dọa. Biển đảo của Tổ quốc luôn đứng trước nguy cơ bị xâm lăng thì nghĩa vụ đó càng khẩn thiết.