Theo Thanh tra Chính phủ, cần xác minh, xử lý những vi phạm có dấu hiệu hình sự tại dự án đầu tư cải tạo, mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc.

Hàng loạt sai phạm tại Đạm Hà Bắc. Ảnh: VQ.

Ngày 25/5, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận thanh tra đối với Công ty Cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc, một trong 12 đại dự án yếu kém, thua lỗ của ngành Công thương. Đây là nhà máy sản xuất phân đạm đầu tiên của Việt Nam, được ví như “cánh chim đầu đàn” của ngành phân bón.

Theo kết luận thanh tra, hàng loạt sai phạm ở Đạm Hà Bắc đã được chỉ rõ. Điển hình như việc Công ty Đạm Hà Bắc đã có vi phạm khi bổ sung liên danh nhà thầu WEC-CECO trái quy định.

Theo cơ quan thanh tra, mặc dù WEC-CECO thiếu các hồ sơ, tài liệu quan trọng làm căn cứ xác định tổng mức đầu tư... nhưng Công ty Đạm Hà Bắc vẫn nghiệm thu và thanh toán cho nhà thầu đủ số tiền theo hợp đồng đã ký. Điều này dẫn đến công ty không chọn được nhà thầu EPC và làm phát sinh chi phí. Cùng với một số nguyên nhân khác, việc giá than tăng cao, chênh lệch tỷ giá tăng làm cho dự án thua lỗ.

Doanh nghiệp mẹ của Công ty Đạm Hà Bắc là Tổng Công ty Hóa chất Việt Nam khi thẩm định, phê duyệt dự án năm 2008 chỉ thẩm định tổng mức đầu tư dự án, không thẩm định các nội dung khác của dự án là vi phạm quy định.

Theo kết luận thanh tra, mặc dù tổng mức đầu tư của dự án thiếu các hồ sơ, tài liệu quan trọng để xác định nhưng vẫn được Tổng Công ty Hóa chất Việt Nam thẩm định phê duyệt (trên 392 triệu USD) là thiếu căn cứ, cơ sở. Đến năm 2009, dự án lại được điều chỉnh tổng mức đầu tư. Công ty Đạm Hà Bắc dù không đủ điều kiện, năng lực nhưng vẫn tự lập dự án điều chỉnh và được Tổng Công ty Hóa chất  Việt Nam thẩm định, phê duyệt.

Việc điều chỉnh tổng mức đầu tư ở thời điểm này tuy không thay đổi về quy mô, công suất, những nội dung về chi phí thiết bị không được làm rõ nhưng vẫn được Tổng Công ty Hoá chất thẩm định, phê duyệt điều chỉnh lên mức gần 569 triệu USD, tăng trên 176 triệu USD (tăng 44,9%). Thanh tra Chính phủ kết luận việc điều chỉnh này là thiếu căn cứ, cơ sở, không đúng quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng.