* Cho đẻ và ương chạch con
Đầu tiên phải chọn chạch bố mẹ đã thành thục tốt. Chạch cái thân dài 13 cm, nặng trên 20 g, bụng to và mềm, không bệnh tật, màu vàng cam, chạch đực dài trên 10cm. Nhìn bên ngoài con đực và con cái khác nhau rõ.
Đặc trưng bên ngoài của chạch đực và chạch cái
Đặc trưng |
Thể hình |
Vây ngực |
Vây lưng |
Chạch cái |
Hình ống tròn, bụng to tròn |
Rộng và ngắn nhỏ, đầu trước hơi tròn |
Không có hình gì đặc biệt |
Chạch đực |
Hơi giống hình chóp chòn, bụng bé |
Con đực to hơn con cái |
Hai sườn đầu cuối của chân vây ngực có mẫu thịt nổi rõ rệt |
Khi sinh sản nhân tạo trước hết phải tiêm thuốc kích thích, thuốc thường dùng là não thùy cá chép và Prolan B (HCG), liều dùng cho 1 chạch cái là 1 não thùy cá chép hoặc 100-150UI HCG. Liều dùng cho chạch đực bằng 50%. Vị trí tiêm ở đường giữa phần bụng đoạn giữa vây ngực và vây bụng. Tiêm xong bỏ cá vào giai cước cho chạch đẻ trứng. Trong giai treo các tổ đẻ, mỗi giai thả 20-40 con, tỷ lệ đực : cái = 1:1, 1:2. Nếu tiêm lúc 6 giờ tối thì 6 giờ sáng hôm sau chạch đẻ. Khi chạch đẻ xong đem các tổ đẻ đã được trứng bám nhiều đưa vào bể ấp (nếu để tổ đẻ lâu trong giai sẽ bị chạch bố, chạch mẹ ăn hết trứng). Nếu làm thụ tinh nhân tạo, trước hết mổ chạch đực lấy sẹ, cắt nhỏ, dầm vào nước muối sinh lý, sau vuốt trứng cá cho vào thụ tinh, trứng thụ tinh rắc bám dính vào tổ cá, đưa tổ cá vào bể ấp.
* Ương chạch con
Ương trực tiếp trong bể ấp trứng. Diện tích bể 30-50 m2, nước sâu 30-40 cm, bể có lưới chắn. Mật độ ương 300 con/m2. Trước khi ương phải tẩy dọn, sát trùng bể ương, bón phân gây màu, sau khi thả chạch vào tiếp tục bón phân và cho ăn thức ăn. Lượng thức ăn hàng ngày 5-8% trọng lượng chạch con. Ngày cho ăn 3-4 lần. Khi Chạch đạt cỡ 5-6 cm nặng 1,5-2 g đưa ra nuôi thương phẩm. Nuôi chạch con qua đông đến tháng 4, 5 chuyển sang ao nuôi chạch thương phẩm.
* Nuôi cá chạch thương phẩm
Tiêu chẩn cá chạch thương phẩm phải đạt kích cỡ trên 8cm và nặng trên 10g/con
- Nuôi cá chạch thương phẩm trong ruộng: yêu cầu bùn ruộng hơi chua, ít cát bùn, không có mạch nước ngầm phun lên, bờ ruộng chắc chắn, có lưỡi chắn giữ đảm bảo, trong ruộng đào một vài hố nhỏ rộng 4-6m2, sâu 30-40 cm để cho chạch trú nắng và cũng là nơi thu hoạch khi tháo cạn nước ruộng. Mật độ thả 10 kg chạch giống trong 100 m2. Mỗi ngày cho chạch ăn 1-2 lần bằng thức ăn tinh với lượng 5% trọng lượng chạch thức ăn công nghiệp dùng cho cá Chạch có hàm lượng đạm từ 30-35%. Nếu ruộng được bón lót đầy đủ có nhiều thức ăn tự nhiên thì có thể giảm thức ăn tinh.
Nuôi trong ruộng có thể đạt tỷ lệ sống 70-90%.
- Nuôi trong ao. Sử dụng ao nông, có diện tích 100-200 m2, mức nước sâu 30-40cm. Trong ao có hố sâu 60-70 cm. Thả 15 kg chạch giống /100 m2 ao. Tỷ lệ sống đạt 65-80%. Nuôi trong ao tốc độ tăng trọng của chạch thấp hơn nuôi trong ruộng.