Gà tây  (Meleagrisgallopavo) hay còn gọi gà Lôi là loại gia cầm có nguồn gốc từ châu Mỹ, hiện được nuôi ở nhiều nước trên thế giới. Thịt gà tây thường được người Mỹ và người các nước phương Tây dùng cho các món nướng và ngày nay, chúng được dùng nhiều cho lễ Tạ ơn hay những buổi tiệc gia đình.

1. Giống và đặc điểm giống

Gà tây có màu lông bông xám đen hoặc xám trắng, một số ít có màu lông trắng, gà trống có lông màu sặc sỡ, mào và tích tròn dài lòng thòng. Gà trưởng thành 28-30 tuần tuổi có thể đạt 5-6 kg/con trống và 3-4 kg/con mái và bắt đầu đẻ trứng. Gà tây tự ấp, mỗi lứa đẻ 10-12 quả, trọng lượng trứng 60-65 g/quả, thời gian ấp nở 28-30 ngày, tỷ lệ ấp nở 65-70%, tỷ lệ nuôi sống 60-65%, sản lượng trứng 70-80 quả/mái/năm…

2. Giai đoạn úm gà con từ 1-4 tuần tuổi

* Lồng úm: Lồng úm được đóng bằng khung gỗ, nẹp tre hay lưới mắt cáo 1x1cm, có nắp đậy, kích thước 2x1x0,5m. Nếu không có lồng, có thể úm nền, lót trấu khô và sạch dày 10-15cm. Trong tuần úm đầu tiên, nên thay giấy lót hàng ngày, 3 tuần lễ đầu phải úm cho gà đủ ấm và tránh chó, mèo, chuột….

Mật độ úm gà tây: 1-2 tuần: 50 con/m2; 2-4 tuần: 25 con/m2.

Nhiệt độ úm: Dùng đèn điện 75W sưởi ấm và thắp sáng, 1 bóng/m2 lồng úm có thể úm bằng gas, hoặc đèn dầu, nhưng phải đủ nhiệt cho gà.

– Tuần thứ 1: từ 35-320C.

– Tuần thứ 2: 31-290C.

– Tuần thứ 3: 28-250C.

– Tuần thứ 4: Nhiệt độ bình thường.

Mỗi tuần giảm dần 30C là thích hợp.

* Thức ăn: Giai đoạn 1-2 ngày đầu nên cho gà ăn bắp xay nhuyễn, từ ngày thứ ba trở đi, bắt đầu cho ăn thức ăn hỗn hợp của gà con: protein thô 22%, năng lượng trao đổi 2.900-3.000 Kcal/kg thức ăn.

– Tuần thứ 1: 20-30 g/con ngày.

– Tuần thứ 2:420-50 g/con ngày.

– Tuần thứ 3: 60-70 g/con ngày.

– Tuần thứ 4: 80-100 g/con ngày.

Cho gà ăn nhiều lần trong ngày (ít nhất 4-5 lần/ngày).

* Nước uống: Dùng nước sạch, mát đựng trong bình nhựa cho gà uống, nên bổ sung sinh tố tổng hợp: B-complex hoặc Ovimix cho gà uống.

3. Giai đoạn gà choai 5-8 tuần tuổi

* Chuồng nuôi: Chuồng nuôi nên lót trấu 8-10cm, thoáng mát, khô ráo, sạch sẽ… Mật độ 8-10 con/m2, chuyển dần sang giai đoạn thả vườn.

* Thức ăn: Yêu cầu protein thô 20%, năng lượng trao đổi 2.800-2.900 Kcal/kg thức ăn, có thể dùng thức ăn hỗn hợp hoặc thức ăn tự trộn, nhưng phải cân đối đầy đủ các chất dinh dưỡng, nhất là đạm, khoáng và sinh tố… Gà tây có khả năng tiêu hóa và hấp thụ tốt thức ăn thô xanh, cho nên ngay từ giai đoạn này cần tập trung cho gà ăn rau xanh. Cho ăn 3-4 lần/ngày.

* Nước uống: Cung cấp đầy đủ nước sạch và mát cho gà.

4. Giai đoạn thả vườn 9-28 tuần tuổi

- Giai đoạn nuôi thịt thả vườn

* Chuồng nuôi: Nên lót trấu 8-10cm, thoáng mát, khô ráo, sạch sẽ, trong chuồng nên gác kèo đậu cho gà ngủ, nghỉ, mật độ 4-5 con/m2. Có thể nuôi gà bằng chuồng sàn, trên ao thả cá sẽ cho hiệu quả kinh tế cao hơn.

* Thức ăn:  Yêu cầu protein thô 16-18%, năng lượng trao đổi 2.800-2.900 Kcal/kg thức ăn.

* Nước uống: Cung cấp đầy đủ nước uống sạch và mát cho gà dưới bóng mát các gốc cây.

* Vỗ béo: 7-10 ngày trước khi xuất bán, nên vỗ béo gà tây bằng lúa, gạo, tấm, bắp xay nấu.

- Giai đoạn nuôi gà tây hậu bị thả vườn

Cần lưu ý cho gà ăn vừa phải để khống chế khối lượng, tránh mập quá hay ốm quá, gà đều đẻ kém, không vỗ béo gà hậu bị để nuôi sinh sản.

5. Giai đoạn gà tây sinh sản

* Thức ăn: Thức ăn cho gà đẻ yêu cầu cao hơn gà thịt, protein thô 18-20%, năng lượng trao đổi 2800-2900 Kcal/kg thức ăn, cho nên cần bổ sung thêm thức ăn giàu đạm, khoáng và sinh tố cho gà như: cá, tôm, cua… Gà tây ăn nhiều rau xanh, mỗi ngày có thể ăn từ 300-400 g/con.

* Ghép trống mái: Từ tuần tuổi thứ 25-26, nên ghép trống mái theo tỷ lệ thích hợp, 1 trống/5-6 mái.

* Ổ đẻ: Đóng bằng nẹp hay ván gỗ, kích thước 1,2×0,4×0,6m, để xung quanh vách chuồng.

* Bảo quản trứng ấp: Bảo quản trứng trong phòng mát 18-200C là tốt nhất, nếu không có điều kiện thì chỉ nên bảo quản trứng tối đa là 5-6 ngày, trước khi đưa vào máy ấp.

6. Thú ý – phòng bệnh cho gà tây

Thực hiện 3 sạch: ăn sạch, uống sạch, ở sạch, cần bổ sung kháng sinh và vitamin cho gà 3-5 ngày để tăng sức đề kháng và chống stress, thường xuyên theo dõi đàn gà để phòng, trị bệnh kịp thời. Giai đoạn gà con, gà tây hay bị bệnh đậu, bệnh đường hô hấp, bệnh đường tiêu hóa,….

7. Chọn giống

Loại gà này có rất nhiều giống như: Giống to con, nặng cân; giống nhỏ con nhưng thịt ngon,… Hầu hết các loại giống lại đều có sắc lông và vóc dáng vô cùng khác nhau. Do đó, tùy thuộc vào mục đích kinh doanh của mình mà bà con hãy lựa chọn giống theo ý muốn. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất bà con nên chọn giống gà ở nhiều nơi khác nhau, tránh đồng huyết gây ảnh hưởng đến chất lượng đàn gà về sau.

- Tuỳ dòng giống mà bà con cần lựa chọn kích thước tương xứng, thân to, ngoại hình đẹp…. Gà cần có sắc lông mượt, dáng đi vững chãi, chững chạc là tốt nhất.

- Bà con nên lựa những con giống khoẻ mạnh, không xuất hiện dị tật, đi lại lanh lợi, nhanh nhẹn. Điều này sẽ giúp gà dễ dàng thích nghi với môi trường mới, ít mắc bệnh tật.

- Bà con nên chú ý lựa chọn những con không kén ăn, biết tìm đường về chuồng khi trời tối. Ngoài ra, những con gà thường có thói quen nhập đàn với gà hàng xóm cũng sẽ mang đến nhiều phiền phức cho bà con trong quá trình chăn nuôi và chăm sóc. Tuy nhiên, với một số gà giống chưa được thuần hoá, bà con có thể thử tập cho gà sống trong chuồng một thời gian đầu có thể giúp gà quen dần với cách ăn nết ở, giúp chúng đi vào nề nếp sau một thời gian thích nghi với môi trường.

- Chọn gà giống với từng giai đoạn

+ Chọn gà trống làm giống: Nếu bà con muốn chọn gà trống làm giống, những con phù hợp cần phải cao to, mào đỏ, ngực nở, mắt sáng, lưng rộng, sức khỏe tốt, đi lại nhanh nhẹn, cứng cáp. Ngược lại, những con có tật, tha hình không cân đối cần được loại bỏ.

+ Chọn gà mái làm giống: Đặc điểm ngoại hình của gà mái làm giống tương tự như gà trống. Bên cạnh đó, để đáp ứng được nhu cầu sinh sản, bà con cần chú ý lưa những con hiền lành, phàm ăn, hông rộng, phần đít hơi xệ….

+ Chọn gà làm giống từ trứng: Trong chăn nuôi gà tây, thay vì chọn gà trưởng thành như thông thường, nhiều bà con có sở thích chọn gà giống ngay từ khi chúng con là những quả trứng nhỏ xinh. Thông thường, trứng tốt là những quả nặng tay, vỏ dày, đầu chứa túi khí không quá lớn và phần nhọn của trứng cũng không vót quá.

+ Chọn gà con làm giống: Nếu muốn chọn giống gà ngay từ khi còn nhỏ, bà con hãy lựa những con nở đúng ngày (ngày thứ 28 kể từ ngày ấp) và theo dõi sức khỏe trong tuần đầu. Nếu thấy gà khỏe mạnh, không dị tật, ăn uống tốt và hoạt động nhanh nhẹn là được.