| Dông (một loài bò sát) được coi là “đặc sản” của tỉnh Ninh Thuận. Thịt dông quý và bổ nên có một thời gian, đào dông, bẫy dông được coi là nghề “hái ra tiền”. Tuy nhiên, mới đây, một số hộ dân đã thành công trong việc thuần dưỡng dông tự nhiên, mở ra hy vọng khôi phục và phát triển loài động vật đang có nguy cơ bị tận diệt này.
Gia đình anh Nguyễn Văn Triển ở xã Từ Tâm (huyện Ninh Phước) là một trong những hộ đầu tiên áp dụng mô hình nuôi dông thành công, với vốn đầu tư gần 2 triệu đồng và chuồng nuôi rộng 60m2. Do dông thích sống trong hang nên phải đào hang trong chuồng (sâu 25cm), mỗi hang nuôi khoảng 10 con, có thể đào được 4 hang /m2. Anh Triển vừa thả nuôi 1.000 con dông giống. Thức ăn “ưa thích” của dông là các loại rau, củ quả như cà chua, rau muống, dưa hồng,... Chỉ cần 5.000 đồng mua rau quả là đủ cho 1.000 con ăn mỗi ngày. Loài dông đẻ rất nhanh, từ khi mang trứng đến khi nở con chỉ khoảng 10 ngày. Tại Ninh Thuận, mô hình này cũng đang được lan rộng ở những vùng có động cát.
Chuồng nuôi dông rất đơn giản, dùng gạch xây vòng kiểu tường thành, sâu xuống lòng đất 60cm, phần tường cao 1,2 - 1, 5m trở lên; dưới đáy chuồng đổ một lớp xi măng dày khoảng 3cm (để dông không thể đào hang chui đi). Tuy nhiên, muốn cho dông thích nghi nhanh với môi trường nuôi, mỗi sáng cần xịt nước vào chuồng làm mưa để tạo độ ẩm cho lớp cát và tập cho dông lên ăn khi trời mưa.
Nguồn giống có thể mua lại của thợ săn bắt dông tự nhiên. Dông ở Ninh Thuận có 4 loại: dông lửa, dông rằn xám trắng, dông bột, dông đen; giá bình quân khoảng 2.000 đồng /con. Dông dễ nuôi, tỷ lệ sống 99%, trong khi chi phí đầu tư thấp, không tốn công chăm sóc như các loài vật nuôi khác.
Hiện Ninh Thuận có vài chục hộ nuôi dông với quy mô lớn (mỗi chuồng khoảng 4.000 - 5.000 con). Dông lớn nhanh, từ khi mới đẻ đến khi xuất chuồng chỉ khoảng 4 - 5 tháng, đạt trọng lượng 13 - 15 con/kg. Với giá bình quân 110.000 đồng /kg, ước tính sẽ mang lại cho người nuôi 40 triệu đồng /chuồng. Hiện đã có nhiều thương lái từ TP. Hồ Chí Minh, Lâm Đồng, Khánh Hoà,... đến thu mua toàn bộ.
Nuôi dông thực sự là hướng đi hiệu quả đối với những vùng có động cát của Ninh Thuận, vừa mang lại giá trị kinh tế cao vừa bảo vệ nguồn sinh vật tự nhiên quý hiếm. Vì vậy, các nhà khoa học nên đi sâu nghiên cứu về loài bò sát này để giúp người dân tìm cách cho dông đẻ nhân tạo, tạo nguồn giống ổn định. |