Hàng nông sản xuất khẩu, nhất là mặt hàng cao su và hạt điều đang gặp nhiều khó khăn do giá cả liên tục giảm mạnh, thị trường tiêu thụ bị thu hẹp. Đây là những mặt hàng có tỷ trọng xuất khẩu lớn, nhưng kim ngạch giảm nên đã làm chậm tốc độ tăng trưởng xuất khẩu (trừ dầu khí) chung của tỉnh.
Theo Sở Công thương, từ đầu năm đến nay, giá hai mặt hàng nông sản là cao su và điều giảm mạnh, giảm lần lượt là 16,89% và 2,59%. Một trong những khó khăn mà DN xuất khẩu hạt điều phải đối mặt là nguyên liệu đầu vào. Do thời tiết không thuận lợi nên vụ điều năm 2014 nông dân trong tỉnh bị mất mùa, năng suất thu hoạch chỉ đạt 500-700kg/ha, giảm khoảng 300-400kg/ha so với năm ngoái. Theo ngành nông nghiệp, đây là năm thứ 3 điều mất mùa, nhiều hộ dân chặt bỏ cây điều để trồng loại cây khác cho giá trị kinh tế cao hơn, do đó ảnh hưởng không nhỏ đến nguồn nguyên liệu đầu vào. Cụ thể, trong năm 2011-2012 diện tích điều giảm gần 500ha, còn khoảng 13.600ha, đến năm 2013, diện tích điều giảm thêm gần 900ha, còn khoảng 12.700ha. Ông Nguyễn Tấn Thành, Phó Giám đốc Công ty TNHH Thảo Nguyên (huyện Tân Thành) cho biết: 4 tháng đầu năm nay, đầu vào nguyên liệu khó khăn do sản lượng hạt điều không theo dự kiến, vụ mùa giảm so với năm trước. Do sản lượng giảm nên nguyên liệu DN thu mua được cũng giảm theo.
Ngoài khó khăn nguyên liệu đầu vào, một khó khăn lớn nữa của ngành điều là giá xuất khẩu “rớt” thê thảm. Hiệp hội Điều Việt Nam cho biết, giá nhân điều hiện chỉ còn 3.300USD/tấn, giảm khoảng 200USD/tấn so với thời điểm đầu vụ. Hầu hết các quốc gia có diện tích trồng điều lớn như Ấn Độ, Brazil... đều trúng mùa là nguyên nhân chính khiến giá nhân điều giảm. Ngoài ra, do ảnh hưởng của dịch SARS, thị trường Trung Quốc (tiêu thụ khoảng 25% lượng nhân điều xuất khẩu của Việt Nam) đã bị đóng băng gần hai tháng qua cũng ảnh hưởng mạnh đến đầu ra của hạt điều Việt Nam. Sản lượng tiêu thụ của thị trường này đã giảm 50% so với cùng kỳ năm trước.
Cùng với ngành điều, các DN xuất khẩu cao su cũng đối mặt không ít khó khăn. Theo đại diện các công ty cao su trong tỉnh cho biết, hiện giá cao su xuất khẩu đang dao động ở mức 1.720-1.886USD/tấn, giảm 56,8USD trong hai tháng qua. Trung Quốc và Malaysia là các thị trường chính của cao su tự nhiên Việt Nam trong vài năm gần đây. Tuy nhiên, trong 2 tháng gần đây, thị trường Trung Quốc đã nhập cao su của Việt Nam, giảm 40,2% về khối lượng và 54,83% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Các DN cao su đang gặp nhiều bất lợi, giá tiêu thụ mủ cao su tiếp tục sụt giảm, do vậy, hầu hết DN cao su đặt chỉ tiêu kinh doanh thấp hơn rất nhiều so với năm 2013. Ban giám đốc Công ty cao su Hòa Bình cho biết, quý I-2014, lợi nhuận của công ty chủ yếu thu về từ hoạt động thanh lý cây cao su, còn lợi nhuận từ tiêu thụ sản phẩm (mủ) đạt rất thấp. Không chỉ giá cao su thấp mà hoạt động tiêu thụ cũng đang rất khó khăn. Trong khi đó, các đại lý tiêu thụ lại đang có xu hướng chờ đợi giá giảm hơn, càng gây khó cho các DN trong ngành.
Thời gian qua, Sở Công thương đã phối hợp chặt chẽ với Tổ điều hành hỗ trợ DN để có những biện pháp thiết thực tháo gỡ khó khăn cho DN. Tuy nhiên, trong tình hình hiện nay, các mặt hàng chủ lực xuất khẩu nông sản giảm mạnh, để hỗ trợ DN kịp thời hơn, theo các DN, tỉnh cần tăng cường hơn nữa công tác thông tin đối với mặt hàng, ngành hàng để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các DN, tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại giúp các DN mở rộng thị trường, góp phần thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu.