Sau
những ngày mãn khai làm đẹp nhà ngày tết, những "nàng mai" bắt đầu
tàn tạ nhan sắc và cần được chăm sóc, chiều chuộng để năm sau lại đơm hoa kết
nhụy. Theo tư vấn của chuyên gia cây kiểng, việc chăm sóc mai sau tết cần làm
sớm ngay từ trước rằm tháng giêng âm lịch.
Việc
chăm sóc mai đầu tiên lại là xuống tay khá "tàn nhẫn": cắt bỏ hết
những chùm hoa đang nở lẫn nụ hoa chưa kịp nở. Tuy nhiên, chỉ nên cắt giữa
cuống hoa hoặc cuống nụ hoa, giữ lại cọng đài hoa vì chỗ này có thể sẽ cho
nhiều chồi mới.
Nếu là
cây mai đang mọc ở ngoài vườn thì có thể cắt bỏ ngay nụ và hoa như cách làm
trên, còn nếu cây mai đang ở trong nhà thì cần mang ra ngoài trời nơi có nắng
sớm chiếu vào. Khoảng một tuần sau khi cây quen dần với thời tiết bên ngoài mới
bắt đầu cắt nụ, cắt hoa còn lại.
Để chỉnh sửa dáng cây, thường dùng cọc cắm, lạt chẻ từ tre non hoăc dây kim
loại mềm để uốn nắn cành. Uốn chừng ba tháng có thể tháo gỡ dây quấn để tránh
tạo lằn không đẹp trên vỏ cành. Việc kế tiếp là cắt bỏ bớt nhánh quá dài và
những chỗ nhánh quá dày để tạo dáng hài hòa.
Khi cắt tỉa nên xem xét kỹ để phần giữ lại của các nhánh cành ít nhất phải có
hai mắt lá. Điểm cắt tỉa cành nên cách mắt lá khỏang 5mm. Nếu cắt đúng kỹ thuật
này thì mỗi chỗ cắt sẽ mọc ra hai chồi mới.
Không nên giữ hoa để lấy hạt giống trên những cây mai già, như vậy phải chờ cả
hai tháng nữa hạt mai mới già, khiến cây mai mất sức do nuôi quá nhiều hạt. Lúc
ấy muốn chỉnh sửa, cắt tỉa tạo dáng mai thì đã muộn. Nên lấy hạt giống ở những
cây mai còn trẻ trung, hoa nở sung mãn.
Nếu muốn tạo dáng mai gốc to chóp nhỏ dạng hình tháp thì nên cắt bỏ một phần
thân trên. Trước khi cắt nên xem kỹ để chọn một chồi khỏe mạnh thay thế phần
thân cắt bỏ, hoặc một nút lá có khả năng mọc và phát triển mạnh để thay thế
ngọn. Điểm cắt bỏ phải cách chồi hoặc nút lá thay thế khỏang 5 - 10 mm. Khỏang
chừa này để dùng lạt buộc ép cái chồi sẽ thay thế ngọn vào cho xuôi chiều đứng
của ngọn.
Nếu chỉ là nút lá chưa mọc thành chồi thì phải chờ cho nút lá đâm chồi mọc ra 4
- 5 lá khỏe mạnh rồi mới dùng lạt cột ép vào phần thân để hướng ngọn lên trên.
Không buộc ép kịp thời thì chồi thay thế sẽ đâm chỉa ra ngòai khó coi. Phần
chừa của thân gần ngọn thay thế sẽ được cắt bỏ sau khi ngọn mới đã cứng cáp.
Xong các công đọan uốn tỉa, cắt sửa là đến việc phun thuốc kích thích sinh
trưởng cho mai đâm chồi mới. Dùng lọai Atonic hoặc Mega 9.1.1 để phun lá là
hiệu nghiệm nhất. Phun thuốc này 3 - 4 lần, mỗi lần cách nhau 7 - 10 ngày. Có
thể dùng phân vi sinh hữu cơ hòa tan với nước tưới vào gốc cho chồi mau phát.
Cần hạn chế tối đa các lọai phân vô cơ.
Việc chăm sóc mai sau tết còn bao gồm cả công đoạn thường xuyên theo dõi sâu bọ
và những con ong nhỏ cắn lá. Trong thời kỳ chồi đang mọc lá non cần thường
xuyên phun thuốc trừ sâu.
Có thể thay ngay đất bạc màu hoặc thay chậu đối với những gốc mai chỉ cắt tỉa
sơ. Còn đối với những cây mai cắt tỉa nhiều thì nên chờ hơn một tháng sau mới
thay đất hoặc chậu. Các công đoạn chăm sóc mai cần xong xuôi trước rằm tháng ba
âm lịch để tránh tiết trời oi bức những ngày cuối xuân, giữ cho mai không bị
khô héo.