Tay chân miệng chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh. Vì vậy, cha mẹ cần biết cách chăm sóc để con không gặp biến chứng vì căn bệnh này.

Tính đến đầu tháng 10, Việt Nam ghi nhận 61.821 trường hợp mắc tay chân miệng rải rác tại 63 tỉnh, thành phố, trong đó có 29.324 trường hợp nhập viện và 6 trường hợp tử vong tại 5 tỉnh, thành phố thuộc khu vực phía Nam. 

Tình hình bệnh đang diễn biến khá phức tạp ở một số tỉnh, thành phố phía Nam. Đặc biệt, số ca bệnh chủ yếu ở trẻ dưới 10 tuổi (chiếm 99,5%), trong đó hay gặp ở nhóm từ 1-5 tuổi, tuổi trẻ đi nhà trẻ và mẫu giáo (chiếm 79%) và dưới 1 tuổi (chiếm 17%).

Để tránh việc trẻ bị mắc bệnh cũng như gặp những biến chứng nguy hiểm, cha mẹ cần biết 10 điều sau:

1. Thủ phạm gây bệnh là gì?

Thạc sĩ, bác sĩ Phạm Hùng, Trưởng phòng Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cho hay bệnh tay chân miệng là bệnh nhiễm virus cấp tính, gây ra do các loại virus thuộc nhóm đường ruột, gồm có Coxsackie, Echo và các virus đường ruột khác. Trong đó, thường gặp là virus đường ruột type 71 (EV71) và Coxsackie A16. Đặc biệt, virus EV71 có thể gây các biến chứng nặng và gây tử vong.

2. Bệnh lây qua con đường nào?

Theo thạc sĩ Hùng, tay chân miệng lây truyền theo đường tiêu hóa và có khả năng gây thành dịch lớn, nguyên nhân là vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường yếu kém, đặc biệt là kỹ năng vệ sinh cho trẻ, chưa thực hiện rửa tay với xà phòng thường xuyên.

Khi trẻ bị bệnh cần đưa ngay tới cơ sở y tế. Ảnh: LL.

3. Tay chân miệng đã có thuốc điều trị đặc hiệu?

Theo thạc sĩ Hùng, bệnh tay chân miệng hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Vì vậy, việc điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng và các biện pháp nhằm duy trì chức năng sống đối với các trường hợp nặng, đặc biệt có dấu hiệu suy tuần hoàn, hô hấp.

4. Có vắc xin phòng bệnh chưa?

Bệnh cũng không có vắc xin dự phòng. Các biện pháp phòng bệnh vẫn được xem là cơ bản.

5. Dấu hiệu nhận biết tay chân miệng

PGS.TS Bùi Vũ Huy, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Nhiệt đới trung ương, cho hay biểu hiện của tay chân miệng là đứa trẻ thường mệt mỏi quấy khóc, sau 6-12 tiếng có sốt, thông thường là sốt nhẹ từ 37,5 đến 38 độ C, có một số bé không sốt hoặc chỉ sốt thoáng qua.

Sau khi sốt từ 24-48 tiếng, trẻ có biểu hiện có nốt phỏng nước ở miệng, sau 1-2 giờ do các bé mút nên vỡ ra tạo vết loét trên niêm mạc lưỡi, xung quanh miệng, có thể thấy những ban đỏ xung quanh miệng.

Lòng bàn tay, lòng bàn chân có những nốt phỏng nổi cộm lên mặt da, cứng, chắc, những nốt này thường khô và đóng vảy sau 2-3 ngày,sau đó bong ra. Ngoài ra, các bé có thể có ban đỏ ở chân, mông, đùi, hoặc cẳng tay.

Ngoài các biểu hiện chính như trên, các bé còn nôn trớ, hắt hơi, chảy nước mũi, đi ngoài phân lỏng 2-3 lần trong ngày trong 2-3 ngày.

Bệnh thường diễn biến trong vòng 5 ngày sau đó đi vào trong giai đoạn ổn định, các vẩy trong lòng bàn tay bong ra, trẻ ăn trở lại. Tuy nhiên, một tỷ lệ (khoảng 1/1.000 trường hợp) có thể gặp biến chứng nặng.

6. Bệnh do chủng virus EV71 gây ra nguy hiểm thế nào?

TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho hay type virus gây bệnh tay chân miệng ở nước ta đang khiến nhiều người lo lắng là EV71, chiếm 21% số lượng bệnh nhân. Chủng virus này dễ gây biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.

Nhiễm EV71 thường liên quan đến các biến chứng thần kinh nặng và có thể dẫn đến tử vong vì virus này gây nhiễm và tấn công tế bào. Bệnh nhân nhiễm virus EV71 có nguy cơ gặp biến chứng thần kinh cao gấp 5 lần so với nhiễm các virus đường ruột khác gây bệnh tay chân miệng.

Khi trẻ mắc tay chân miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân có những nốt phỏng nổi cộm lên mặt da, cứng, chắc . Ảnh: Liêu Lãm.

7. Việc cần làm đầu tiên khi phát hiện con bị tay chân miệng?

Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh tay chân miệng, cha mẹ cần đưa con đến cơ sở y tế để được khám và tư vấn, điều trị kịp thời hạn chế diễn biến nặng.

Trẻ mắc bệnh cần được cách ly điều trị tại cơ sở y tế hoặc tại nhà nếu bệnh nhẹ. Cần giữ gìn vệ sinh cho trẻ, hạn chế bội nhiễm thêm các bệnh khác. Đồng thời, các gia đình không nên đưa trẻ đến trường trong thời gian bị bệnh để tránh lây nhiễm cho bạn cùng lớp.

Tay chân miệng đang bùng phát mạnh tại TP.HCM. Ảnh: Liêu Lãm.

8. Biện pháp phòng tránh tay chân miệng

Theo PGS Huy, bệnh chân tay miệng hay xảy ra ở lứa tuổi nhà trẻ. Bệnh do một số loại virus gây nên và được lây truyền qua đường tiêu hóa. Do đó, để phòng bệnh này, chúng ta phải thực hiện hai biện pháp chính:

- Tăng cường vệ sinh, đặc biệt là rửa tay thường xuyên, dùng dụng cụ, bát đĩa riêng, huấn luyện cho các bé không mút tay, ngậm đồ chơi và vệ sinh đúng chỗ.

- Cần phát hiện kịp thời những bé trong nhà trẻ có biểu hiện ốm đau bất thường để được đi khám và cách ly ngay tránh lây truyền cho các học sinh khác.

9. Vệ sinh cho con như thế nào khi mắc tay chân miệng?

Cha mẹ nên tắm gội thường xuyên cho bé bị tay chân miệng, lưu ý nên chọn phòng kín gió. Khi tắm, cha mẹ nên chọn loại xà bông diệt khuẩn dành cho làn da nhạy cảm của bé. Cùng với đó, khi tắm nên cố gắng tránh để nước không chạm vào các nốt mụn khiến chúng bị vỡ ra. Không nên tắm nước lá bởi dễ gây bội nhiễm cho trẻ mắc bệnh.

10. Làm thế nào để hạn chế biến chứng khi mắc tay chân miệng?

PGS Huy khuyến cáo không phải riêng bệnh tay chân miệng mà với bất cứ bệnh nào cũng cần thực hiện vệ sinh đầy đủ cho các bé để hạn chế biến chứng. Các bé mắc bệnh vẫn cần vệ sinh răng miệng, tắm như bình thường, tuy nhiên, thời gian nên rút ngắn lại và dùng nước ấm để tránh bị nhiễm lạnh. Ngoài ra, các gia đình cần phải chú ý cho con ăn uống đầy đủ, không phải kiêng bất kỳ loại thực phẩm nào. Chế độ dinh dưỡng tốt sẽ giúp con đủ sức đề kháng để chống lại bệnh tật.