Đón chúng tôi, chị Yến với nụ cười niềm nở, hiền hậu, chất phác đúng chất của người phụ nữ thôn quê đưa chúng tôi dạo quanh một vòng để giới thiệu về vườn rau màu mà chị tâm huyết, luôn chăm sóc tỉ mỉ. Chị bảo, chăm rau màu cũng như chăm con mọn, khi đó vườn rau mới xanh tốt, sạch sâu bệnh được.

Theo lời chị kể, giữa năm 2015, thông qua dự án Koica của huyện, chị cùng với 4 hộ trong thôn được chọn để thực hiện mô hình trồng rau, nuôi gà sạch theo phương thức canh tác tự nhiên do TS Chang Pyo Lee (người Hàn Quốc) chuyển giao. Ban đầu, khi được tập huấn kỹ thuật về trồng rau sạch theo phương pháp canh tác tự nhiên là không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học hay chất kích thích sinh trưởng mà chỉ sử dụng phân bón hữu cơ hoai mục được ủ từ các phụ phẩm nông nghiệp, cây phân xanh và phân động vật… cùng với chế phẩm dinh dưỡng được lên men vi sinh; còn thuốc trừ sâu bệnh được làm ra dựa trên các nguyên vật liệu sẵn có như gừng, tỏi, ớt, thuốc lá… chị cũng như những hộ khác cảm thấy không chắc chắn, mơ hồ, chưa hình dung ra được sẽ làm như thế nào. Tuy nhiên gia đình chị rất thích và hưởng ứng nhiệt tình vì nhà chị trồng rau ngay trong vườn nhà, nếu không phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để phòng trừ sâu bệnh sẽ rất an toàn cho mọi người.

Khi đó, gia đình chị đăng ký thực hiện mô hình với diện tích 200m2 để thử nghiệm. Sau khi được cán bộ kỹ thuật hướng dẫn tận tình, “cầm tay chỉ việc” thực hiện các chế phẩm dinh dưỡng, thảo mộc, ủ phân chị bắt đầu gỡ gạc ra, cảm thấy cuốn hút theo. Kết thúc vụ đầu tiên, gia đình chị nhận thấy khoảng rau áp dụng theo phương thức canh tác tự nhiên (CTTN) phát triển tốt, không thấy xuất hiện sâu bệnh hại, rau mặc dù không nõn nà, xanh mướt như trước đây chị canh tác thông thường nhưng đổi lại rau ăn vị đậm đà hơn, đặc biệt là bảo quản được lâu hơn và hơn hết là không phải pha chế thuốc bảo vệ thực vật để phun trừ sâu bệnh, độc hại cho người sản xuất, người trong nhà. Kể từ đó gia đình chị mạnh dạn áp dụng phương pháp CTTN cho cả vườn rau, với diện tích lên tới 2 sào (1000m2).

Được biết vườn rau nhà chị mùa nào cũng có rau trong vườn, quanh năm xanh tốt, với điều kiện khí hậu khá khắc nghiệt ở mảnh đất gió Lào nóng rát vào mùa khô, mưa rét liên miên vào mùa mưa quả không phải là dễ.

Chị vui vẻ chia sẻ thêm: “Sau quá trình sản xuất tôi nhận thấy rằng các chế phẩm thảo mộc có tác dụng phòng trừ sâu bệnh hại rất tốt. Nhưng nếu dịch sâu bệnh bùng phát mạnh với diện rộng thì sử dụng thảo mộc hiệu quả không cao, nên người sản xuất cần phải nắm quy luật phát sinh của sâu bệnh để luồn lách thời vụ. Ví dụ như vào tháng 11 đến đầu tháng 2, tháng 3 cây cải rất khó trồng bởi bọ nhảy đục lá, do đó vào thời gian này nên trồng các loại rau cúc tần, xà lách, rau cần thích hợp hơn, còn rau cải trồng vào khoảng tháng 5 đến tháng 10. Sau mỗi vụ nên luân canh cây trồng để hạn chế mầm mống sâu bệnh”.

Nói về lợi ích và hiệu quả kinh tế, chị cho hay: “Trước đây khi trồng rau cứ phát hiện có sâu bệnh là nhà tôi lại sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để phun. Mặc dù mang áo quần bảo hộ đầy đủ nhưng mỗi lần phun xong vẫn mệt bã cả người. Trong khi với phương pháp canh tác tự nhiên này thuốc trừ sâu bệnh được tạo ra từ gừng, tỏi, ớt... lên men nên rất an toàn cho con người cũng như môi trường. Có khi ông xã tôi đang phun cho luống rau bên này thì luống bên cạnh tôi vẫn thu hoạch rau  để bán, không ảnh hưởng gì cả. Sau khi biết rau của gia đình tôi được làm theo phương pháp canh tác tự nhiên thì nhiều người đã tìm tới tận vườn để mua về sử dụng, nhiều lúc không có đủ rau để bán. Hiện nay rau của nhà tôi được cửa hàng Nông sản sạch Triệu Phong tại thành phố Đông Hà đặt hàng sản xuất theo kế hoạch để cung cấp cho cửa hàng với giá cả cao hơn so với thị trường 20%”.

Chỉ những luống cà với diện tích 200m2 sai quả đang độ thu hoạch, chị bộc bạch: “Trên luống đất này trước đây khi canh tác theo cách thông thường, do chủ yếu là sử dụng phân bón hóa học nên cây mặc dù rất xanh tốt nhưng lại không lâu dài, dễ bị héo nhũn, chết rục, cho thu hoạch vài lứa đầu là cây tàn. Trong khi trồng theo phương pháp canh tác tự nhiên này cây mặc dù không xanh đượm nhưng đổi lại cây khỏe mạnh, cứng cây, cho nhiều lứa quả, hầu như không bị chết rục, quả vị ngọt đậm đà hơn. Khi đưa ra thị trường thì được người tiêu dùng rất ưa chuộng. Với luống cà này bình quân cứ 3-5 ngày gia đình tôi thu hoạch 1 lần, sản lượng được khoảng 20 -25 kg, với giá bán dao động 5.000 - 7.000 đồng/kg, bắt đầu thu từ tháng 3 đến bây giờ là tháng 9 vẫn còn tiếp tục ra quả thì đã mang lại cho gia đình tôi một khoản thu nhập không nhỏ, nếu ước tính thu hết vụ cũng được 5 – 6 triệu đồng. Tính từ lúc gia đình tôi áp dụng CTTN trên toàn vườn rau đến nay, mỗi năm cho thu nhập cũng được 30 triệu đồng”. Nói đến đây nét mặt chị đầy phấn khởi.

Khi chúng tôi đề cập đến mong muốn, định hướng lâu dài của gia đình chị về canh tác vườn rau theo CTTN trong thời gian tới để phát huy hơn nữa hiệu quả kinh tế, chị cho biết gia đình chị sẽ tiếp tục sản xuất rau theo CTTN và mong muốn được làm nhà màng nilon kín đơn giản để trồng rau quanh năm, mùa mưa đỡ phải vất vả đêm hôm chạy ra che mưa gió và hạn chế được sâu bệnh hại. Thêm nữa là sản phẩm làm ra có chứng nhận chất lượng để bán ra thị trường giá cả tương xứng với chất lượng, công sức chăm bón; có nơi tiêu thụ ổn định về số lượng cũng như giá cả để chúng tôi an tâm sản xuất.

Hiện gia đình chị đang chuẩn bị nguyên vật liệu làm nhà màng nilon kín trên 2 luống với diện tích 40 m2  để thử nghiệm, nếu hiệu quả sẽ mở rộng ra 300-500 m2. Chị rất mong muốn được sự quan tâm, hỗ trợ của dự án Koica để gia đình chị có được vườn rau khép kín, liên vụ, có được sản phẩm rau sạch quanh năm cung ứng cho cửa hàng Nông sản sạch và người tiêu dùng được ổn định./.