Xà lách là một trong những cây trồng chủ lực của vùng rau Đà Lạt, thường được nông dân trồng trên những chân đất tương đối bằng phẳng. Gần đây những giống xà lách cao cấp còn được trồng trong nhà kính mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nhưng trồng xà lách trong nước theo phương pháp thuỷ canh tĩnh, thuỷ canh không hồi lưu là một hướng đi mới cho giống cây trồng này.

Trang trại của anh Mai Văn Khẩn ở khu Hòn Bồ, phường 12 - Đà Lạt là một trong những trang trại cung cấp số lượng lớn các loại xà lách cho thị trường. Anh Khẩn chuyên trồng 3 loại xà lách là Roman, lô lô xanh và lô lô tím. Nhưng 20 ngày nay, anh đang trồng thử nghiệm 8 ngàn cây xà lách bằng phương pháp thuỷ canh và bước đầu cho kết quả rất khả quan. Thay cho gieo giống trên mặt đất, xà lách được trồng trong những vỉ xốp, đặt trên hộp chứa đầy nước, rễ xà lách hút dinh dưỡng trực tiếp từ nước. Theo anh Khẩn, đây là kết quả của liên kết giữa trang trại với Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng để thử nghiệm mô hình trồng xà lách thuỷ canh.

Trồng xà lách thuỷ canh khá đơn giản, chỉ cần thùng xốp bọc nilon đen có khả năng chứa 15 cm nước, vỉ xốp và các hộp nhựa nhỏ. Hộp nhựa được đục lỗ, nhồi giá thể xơ dừa, trồng cây con hoặc gieo hạt rồi nhét vào vỉ xốp. Chất dinh dưỡng được pha loãng với nước theo đúng tỷ lệ quy định, đổ ngập thùng xốp rồi đậy vỉ xốp vào sao cho ngập các hộp nhựa khoảng 2 cm. Thời gian đầu khi cây còn nhỏ chưa tự hút chất dinh dưỡng cần tưới phun, sau 1 tuần thì cây đã phát triển bộ rễ khá tốt và tự sinh trưởng. Chị Nguyễn Thị Tuyết, kỹ thuật viên của trang trại cho biết, trồng xà lách theo phương pháp thuỷ canh thấy cây phát triển nhanh hơn, cây mập mạp hơn so với trồng ngoài đất. Sau 3 tuần xuống giống, lứa xà lách thuỷ canh sắp sửa được thu hoạch nhưng chưa phải phun bất cứ một loại thuốc bảo vệ thực vật nào cũng như vườn hoàn toàn không có cỏ. Chị Tuyết đánh giá, khi thu hoạch cũng rất dễ dàng bởi cây có bộ rễ sạch, không hề dính chất bẩn hay đất nên không cần rửa, chỉ việc rút cây khỏi hộp nhựa, cắt gốc và xuất bán.

Chị Nguyễn Thu Hằng, cán bộ kỹ thuật của Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng, người trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật trồng xà lách thuỷ canh cho biết, trồng thuỷ canh là một trong những hướng mở cho nông nghiệp. Chị Hằng cung cấp: “Trồng thuỷ canh tuy đầu tư ban đầu lớn hơn trồng trực tiếp trên mặt đất song xét về lâu dài rất có lợi. Cây thuỷ canh phát triển nhanh, chất lượng đảm bảo do không phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, năng suất cao, chất lượng sản phẩm đồng nhất, giàu dinh dưỡng. Trồng thuỷ canh rất dễ dàng, nhất là trong mùa mưa bão cây cũng không bị ảnh hưởng”. Theo chị Hằng, những dụng cụ trồng xách lách thuỷ canh có thể sử dụng được 2 năm nên tính trung bình chi phí không đắt. Đặc biệt, trồng thuỷ canh không chỉ áp dụng với xà lách mà có thể áp dụng với tất cả các loại rau ăn lá như cải, lơ… Anh Mai Văn Khẩn, ngoài trồng thuỷ canh xà lách đang tiến hành thử nghiệm trồng thuỷ canh ớt ngọt và cà chua, cả hai loại cây đều đang ra hoa và hy vọng sẽ cho một vụ mùa năng suất cao.

Thành công từ mô hình trồng xà lách thuỷ canh của trang trại anh Mai Văn Khẩn đã cho thấy hướng mở mới trong canh tác rau ăn lá. Nếu mở rộng được mô hình trồng rau thuỷ canh, người nông dân sẽ bớt phụ thuộc vào nguồn tài nguyên đất vốn hạn chế và tận dụng được khoảng không gian để có được những vụ mùa năng suất và chất lượng.